Quo Vadis ΠΑΣΟΚ?

Δυο εκλογικά τσουναμι μετέφεραν το ΠΑΣΟΚ στην σκληρή πραγματικότητα ενός μεσαίου, απονευρωμένου και –κυρίως– «κεντροποιημενου», (δήθεν) σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Και δεν το απονεύρωσαν απλώς αλλά κυριολεκτικά το εξαΰλωσαν, μειώνοντας την εκλογική του δύναμη κατά 350%, τα απόλυτα ποσοστά σε 755.000 ψήφους από 3.000.000 και τους βουλευτές σε 33 από 160. 

Και το ερώτημα είναι εάν έφταιξε απλώς «η πολιτική του μνημονίου», οι ηγεσίες του Γιώργου Παπανδρέου και του Βαγγελη Βενιζέλου ή κατά πρώτο λόγο – όπως υποστηρίζουμε – η λανθασμένη αυτοσυνείδηση, «αυτοσημανση» αν θέλετε, του ιδίου του ΠΑΣΟΚ και κυρίως της νεοπαγούς ηγεσίας του για τον ίδιο τον εαυτό της. Αν αυτοκαταχτηκε σε λάθος χώρο, ειδικότερα στην περίοδο του τραγικού επιλόγου που είναι η περίοδος Βενιζέλου.

Πρώτα-πρώτα, η εκλογική και πολιτική ηγεμονία του ΠΑΣΟΚ για τρεις περίπου δεκαετίες δεν ήταν απλώς μια «πελατειακού τύπου» λαϊκιστική εκδοχή του «κεντρώου» χώρου όπως διάφοροι φωστήρες και ψευδοαναλυτες προσπαθούν να μας πείσουν αλλά αντίθετα, ήταν η ηγεμονία του ΠΑΣΟΚ στο παλαιό κοινωνικό-πολιτικό μπλοκ κοινωνικών δυνάμεων του εαμογενους μπλοκ το οποίο γλιστρούσε «μέσα από την ιστορία» είτε, σε μετριοπαθή βαθμό, μέσω ΕΠΕΚ και ΕΔΑ αρχές δεκαετίας ’50 είτε μέσω ΕΔΑ στα τέλη της ιδίας δεκαετίας είτε μέσω Κεντροαριστεράς της ΕΚ και ΕΔΑ στα μέσα της δεκαετίας του ’60.

Μετά την πτώση της χούντας, την οξύτατη κρίση του ελληνικού καπιταλισμού, την εθνοκρατική κρισιακη κατάσταση του Κυπριακού και την διάσπαση του ΚΚΕ, το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’70 δεν εφηυρε τους «μη προνομιούχους» αλλά –αντίθετα- ηγεμόνευσε στο υπαρκτό αριστερό-κεντροαριστερό μπλοκ κοινωνικών και ταξικών δυνάμεων που προϋπήρχε του ΠΑΣΟΚ. 

Ένα μπλοκ που –τουλάχιστον με τους υπολογισμούς Βρετανών αναλυτών των μέσων της δεκαετίας του 1940- συγκέντρωνε περίπου το 35-40% των ψήφων. Ένα μπλοκ που παρολες τις εκλογικές αυξομειώσεις του μετά τον εμφύλιο και τις συγκυριακές κομματικές του μεταλλάξεις παρέμεινε εξαιρετικά ανθεκτικό και πολιτικά μαχητικό με τελευταία αναλαμπή την περίοδο Μητσοτάκη της ΝΔ και – κατά δεύτερο λόγο- την περίοδο Καραμανλή του Β’.

 

Όταν λοιπόν η νεοπαγής σημερινή ηγεσία του ΠΑΣΟΚ κατατάσσει το ΠΑΣΟΚ «στο κέντρο του πολιτικού φάσματος» δεν αποδεικνύει απλώς την θεωρητική και επιστημονική της ανεπάρκεια ή ασχετοσύνη αλλά, πολύ περισσότερο την κοινωνική της μετάλλαξη σε τμήμα της μεσαίας και ανώτερης νεόπλουτης ελίτ με ελάχιστη η μηδαμινή σχέση με το αριστερό κεντροαριστερό ΠΑΣΟΚ της μισθωτής τάξης και χαμηλών μικροαστικών στρωμάτων της Β’ Πειραιά, Β’ Αθήνας και των μεγάλων λαϊκών περιοχών των αστικών κέντρων. Δηλαδή της εκλογικής και ταξικής καρδιάς του ιστορικού εαμογενους μπλοκ κοινωνικών δυνάμεων, αυτών ακριβώς των δυνάμεων που οι διάφοροι ψευδοαναλυτες χαρακτηρίζουν ως «παλαιό Πασοκ», «λαϊκιστικό» ή «βαθύ ΠΑΣΟΚ» κλπ κλπ. 

Αυτού του ΠΑΣΟΚ το οποίο μετακόμισε στις δυνάμεις της ιστορικής Αριστεράς – κατά πρώτο λόγο τον ΣΥΡΙΖΑ - ανεβάζοντας τες , συνολικά, στις εκλογές τις 17/6 στο εκπληκτικό, για την Αριστερά, ποσοστό του 38% συνολικά.

Οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ λοιπόν δεν μετακόμισαν «απέναντι» αλλά μάλλον «στην διπλανή πόρτα»…

Δεύτερο και τελευταίο – η αγωνιώδης προσπάθεια της σημερινής ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ και κυρίως του υπερτιμημένου, αποτυχημένου τακτικιστη - υπονομευτή και υπερσυντηρητικού (δήθεν) σοσιαλδημοκράτη Βενιζέλου να μετατρέψει το εναπομείναν ΠΑΣΟΚ σε μια νέα Ένωση Κέντρου δεν θα εξαλείψει απλώς οριστικά τα τελευταία απομεινάρια κεντροαριστεροσυνης του αλλά θα βοηθήσει και τα τελευταία τμήματα του να μετακομίσουν στον αριστερό, φυσικό τους χώρο.

Ηλίας Ν. Παπαναστασίου
protagon