Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2013

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ (του Δημήτρη Προκόπιου)



Η σχέση του πολιτισμού με τον τουρισμό είναι αναλλοίωτη και αλληλένδετη. Διαχρονικά ο τουρισμός συνδέεται με πολιτισμό . Οι τουρίστες διαρκώς αναζητούν να έρθουν σε επαφή με την ιστορία των τόπων, τον πολιτισμό αλλά και τις επιμέρους τοπικές παραδόσεις. Επιπλέον η επαφή του τουρίστα με τις τέχνες διανθίζει και κάνει γοητευτικότερες τις διακοπές του.

ΤΕΧΝΕΣ

Οι καλές τέχνες ορίζουν την βάση της καλλιτεχνίας και τους πολιτισμούς. Πρέπει να σημειωθεί ότι με την πάροδο των ετών το μόνο που μένει στην ιστορία είναι τα μνημεία πολιτισμού και ιστορίας. Τα διαχρονικά μνημεία είναι μόνο αυτά τα οποία χαρακτηρίζονται από καλλιτεχνία. Ο πλούσιος πολιτισμός της χώρας μας βασίζεται σε αρχαία και βυζαντινά μνημεία αλλά συμπληρώνεται και από τον περιβαλλοντικό πολιτισμό, το ελληνικό περιβάλλον, φυσικό και δομημένο.

Η σύγχρονη τέχνη στη χώρας μας ανθίζει σε επίπεδο μουσείων ως επί το πλείστον στη Θεσσαλονίκη. Εκεί το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που στεγάζεται στη Μονή Λαζαριστών κατέχει μεγάλο μέρος της Ρωσικής Πρωτοπορίας, τη Συλλογή Κωστάκη. Στη Θεσσαλονίκη βρίσκεται και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Διεθνή Έκθεση φιλοξενούμενο μόνιμα στο περίπτερο της ΔΕΗ. Ας σημειωθεί ότι η συλλογή του Μακεδονικού Μουσείου, ενός μη-κρατικου οργανισμού, άρχισε με δωρεά έργων από τον μεγάλο Έλληνα γκαλερίστα και φιλότεχνο φυσικά Αλέξανρο Ιόλα. Το Μακεδονικό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης και το Μακεδονικο Μουσείο Σύγρχονης Τλεχνης αποτελούν ένα ειδικό δείγμα πρωτοβουλίας πολιτών, μοναδικό στην ιστορία του ελληνικού εικαστικού χώρου.

Η αφετηρία του Μ.Κ.Σ.Τ. σημειώνεται το 1978. Ήταν μια πρόταση της Μάρως Λάγια προς στον Αλέξανδρο Ιόλα, σε μια συζήτηση που είχε μαζί του, όταν αυτός ενδιαφέρθηκε να μάθει το μέγεθος της καταστροφής των πολιτιστικών δομών της Θεσσαλονίκης. Στην δημιουργία ενός κέντρου σύγχρονης τέχνης ο Ιόλας φάνηκε θετικός.[i]Τα μουσεία αυτά αποτελούν σημαντικό διεθνή πολιτιστικό πόλο της σύγχρονης τέχνης.

Στην Αθήνα το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης έχει αρχίσει εδώ και μερικά έργα τη σημαντικότατη λειτουργία του. Αρχικά στο Ωδείο Αθηνών και στο μέλλον στο Φίξ. Παράλληλα η Εθνική Πινακοθήκη παρουσιάζει ετησίως σειρά εκθέσεων.

Ας μην παραλείπουμε το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στη Χώρα της Άνδρου. Εκεί λειτούργει το σημαντικότερο καλλιτεχνικό-πολιστικό εθνικό κεφάλαιο που δημιούργησαν Έλληνες Εφοπλιστές. Πρόκειται για έναν κοινωφελή μη κερδοσκοπικό οργανισμό, που έχει ως κύριο σκοπό του την ενίσχυση των τεχνών και ιδιαίτερα των εικαστικών. Επιδίωξη των ιδρυτών Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή ήταν η θέσπιση και λειτουργία ενός αποκεντρωμένου πολιτιστικού θεσμού με απήχηση εκτός εθνικών ορίων. Το Ίδρυμα εγκαινίασε το 1979 το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο, γενέτειρα του Βασίλη Π. Γουλανδρή, το οποίο επεκτάθηκε σε μια νέα πτέρυγα το 1986. Οι χώροι του Μουσείου σχεδιάστηκαν σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες μουσειακές προδιαγραφές με σκοπό να φιλοξενήσoυν τα έργα της συλλογής του Ιδρύματος αλλά και τις περιοδικές εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών του 20ού αιώνα (Braque, Mirό, Toulouse-Lautrec, Moore, Klee, Giacometti, Chagall, Rodin, De Chirico, κ.ά.) που διοργανώνονται κάθε καλοκαίρι, από το 1986[ii].

Στη Ρόδο η πινακοθήκη του Δήμου Ρόδου κατέχει σημαντικότατη μόνιμη συλλογή ελλήνων ζωγράφων ενώ οργανώνει τακτικά σημαντικότατες εκθέσεις εικαστικών. Το Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης περιλαμβάνει εκτεταμένες συλλογές ζωγραφικής και χαρακτικής, καθώς και πολλά γλυπτά, σχέδια και ντοκουμέντα. Οι ενότητες ζωγραφικής και χαρακτικής εκπροσωπούν πλήρως την ελληνική τέχνη του 20ού αιώνα και τους διακεκριμένους καλλιτέχνες της, συχνά μάλιστα με έργα που ανήκουν στα σπουδαιότερα της συνολικής προσφοράς τους και τα οποία έχουν επιλεγεί έτσι ώστε στο σύνολό τους να αφηγούνται εύγλωττα την ιστορία της. Η κεντρική ιδέα που διατρέχει τη σύσταση των συλλογών είναι να εξιστορηθεί η Ελλάδα όπως ζει στα μάτια και στις ψυχές των εικαστικών καλλιτεχνών της, τα τελευταία εκατό χρόνια. Το Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης εκφράζει την άποψη μιας Ελλάδας που πιστεύει στην ιδιαίτερη φυσιογνωμία της και ταυτόχρονα στον παγκόσμιο χαρακτήρα της[iii].

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ

Οι πολιτιστικοί πόροι μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δυο ομάδες. Η πολιτιστική κληρονομία αποτελεί σημαντικό τουριστικό θέλγητρο και αποτελεί την βάση και για την μορφωτική ανάπτυξη των κοινωνιών.

Η πολιτιστική κληρονομιά:

Αρχαιολογία
Ιστορικά μνημεία
Τοπική αρχιτεκτονική
Παραδόσεις φολκλόρ
Παραδοσιακοί οικισμοί

ΚΑΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

· Ποίηση
· Μουσική
· Γλυπτική
· Ζωγραφική
· Αρχιτεκτονική
· Χορός
· Θέατρο
· Κινηματόγραφος
· Φωτογραφία
· Διακοσμητική

Η ενασχόληση με την τέχνη και τον πολιτισμό ευνοεί τα άτομα αλλά και την κοινωνία ως σύνολο. Ο πλουτισμός του πολιτιστικού επιπέδου αποτελεί σημαντική ευκαιρία για τον κάθε άνθρωπο μια και τον ευαισθητοποιεί αλλά και τον κάνει ενεργό μέρος της κοινωνίας μια και μέχρι και η παρακολούθηση μια κινηματογραφικής ταινίας ή μιας θεατρικής παράστασης κάνουν τον άνθρωπο δέκτη πολιτιστικών στοιχείων.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Μολονότι δεν υπάρχει ένας γενικά αποδεκτός ορισμός για τον πολιτιστικό τουρισμό, για τον σκοπό αυτού του άρθρου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον ορισμό που δίνει η Επιτροπή Καναδικού Τουρισμού (CTC). Σύμφωνα με αυτόν:

Μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ένα είδος τουρισμού ως πολιτιστικό όταν η συμμετοχή σε πολιτιστικές και εκπαιδευτικές εμπειρίες ή εμπειρίες που αναφέρονται στην πολιτιστική κληρονομιά αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα του ταξιδιού.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (WTO) θεωρεί πως πολιτιστικός τουρισμός είναι το ταξίδι που γίνεται με κίνητρο βασικά πολιτιστικό – περιλαμβάνοντας εκπαιδευτικές περιηγήσεις, θεατρικές παραστάσεις, φεστιβάλ, προσκυνήματα, επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία, καθώς και τη μελέτη του φυσικού περιβάλλοντος, του λαϊκού πολιτισμού και της τέχνης.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού εκτιμά ότι ο πολιτιστικός τουρισμός αναπτύσσεται με ρυθμό 15% τον χρόνο και ότι το 37% όλων των διεθνών ταξιδιών περιλαμβάνει ένα πολιτιστικό στοιχείο. Από το άλλο μέρος, ο μαζικός τουρισμός αναπτύσσεται με ρυθμό μόνο 8% τον χρόνο[iv].

Η «αποθέωση» η ολοκλήρωση καλλίτερα- του συνδυασμού πολιτισμού-τυρισμου είναι η διεξαγωγή πολιτιστικών φεστιβάλ σχετιζόμενα με τέχνες παραδοσιακού χαρακτήρα και μη, οι οργανώσεις αυτές συνδυάζουν την παρουσίαση καλλιτεχνικού έργου με τη επίσκεψη καλλιτεχνών αλλα και φιλότεχνων, ενώ πολλές φορές υλοποιούνται και καλλιτεχνικοί διαγωνισμοί. Τέτοιες προσπάθειες ευνοούν τους προορισμούς με επαναλαμβανόμενους και υψηλού μορφωτικού επιπέδου τουρίστες αλλά ανεβάζουν πολιτιστικά τους τόπους μια και ο πολιτισμός δεν είναι μόνο ιστορία αλλά και νέες καλλιτεχνικές δημιουργίες.

[i] http://www.mmca.org.gr/mmst/el/museum.htm?m=1
[ii] http://www.goulandris.gr/parousiasi.htm
[iii] http://www.mgamuseum.gr/museum.php

[iv]Ανθουλιάς Τ. - Λασιθιώτικο Στίγμα

Δεν υπάρχουν σχόλια: