Ο «γόρδιος δεσμός» της αριστερής ταυτότητας

Συμβολή σ’ έναν διάλογο για την ανθρωπολογική σημασία των ρήξεων σε βάση και εποικοδόμημα.

Των Νίκου Λάιου και Αλέξανδρου Σταθακιού


H μερικότητα της επιτυχίας του ΣΥΡΙΖΑ τον Μάη και τον Ιούνη του 2012, εκλογική καθώς ήταν, αλλά και η καθολικότητα της πίεσης για άμεσες και πρακτικές λύσεις στο κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα της Χώρας, πυρηνικά πολιτική όντας, έβαλαν ίσως «στον πάγο» την συγκεκριμενοποίηση μιας αριστερής Ταυτότητας. Ακριβώς αυτή η καθυστέρηση έδειξε πως η αναζήτηση τέτοιας ταυτότητας, όπως κάθε άλλης, δεν μπορεί να είναι διεργασία αφηρημένη ή «θεσμική», αλλά διαρκώς δοκιμαζόμενη στις συγκεκριμένες κοινωνικές πρακτικές ως αναφαίρετο τμήμα τους. 

Η αναζήτηση αριστερής Ταυτότητας του ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει να αντικρύζεται σαν ευθύγραμμη πορεία με κάποιο τέλος. Αντίθετα, θα πρέπει να διέρχεται από πραγματικά λαϊκά αιτήματα και αντιστάσεις απέναντι στις ανθρωποκτόνες πολιτικές περίσωσης του καπιταλισμού. Θα πρέπει, δηλαδή, να αναλύεται ως διαρκές ζητούμενο, σε υλικό επεξεργασίας από όσο γίνεται περισσότερους ανθρώπους στο πεδίο των καθημερινών, άμεσα βιωμένων και κατανοητών αντιθέσεων. Και από τους ίδιους ανθρώπους, στις ίδιες πρακτικές διαδικασίες, να συντίθεται βήμα-βήμα ως ελάχιστο συλλογικό σημείο αναφοράς. Έτσι μονάχα, η αναζήτηση αριστερής Ταυτότητας παύει να είναι «υπαρξιακό πρόβλημα» κομματικών ή άλλων μηχανισμών. 

Παραπέρα, δεδομένης της κατάρρευσης κάθε Προτύπου/Μοντέλου (πιστεύουμε και των μέχρι σήμερα αριστερών), η ζητούμενη Ταυτότητα οφείλει να εμπεριέχει και να εμπεριέχεται σε Υπερβάσεις, για να μπορεί να σταθεί ως «νέα μεγάλη διήγηση» στα μυαλά και τις καρδιές των ζωντανών ανθρώπων. Με άλλα λόγια, δεν αρκεί να αποσπαστεί η συγκρότηση Ταυτότητας από τους δήθεν «ειδικούς» μιας πολιτικής και ιδεολογίας των διαδρόμων, και να προσφερθεί στα μέλη της κοινωνίας, στους αληθινά «ειδικούς» της περίπλοκης Ζωής. Θα πρέπει, επιπλέον, μέσα στην ζωντανή κοινωνία να προτείνεται ως ένα χειροπιαστό κοινωνικό και πολιτισμικό μοντέλο πετυχημένου, ολοκληρωμένου αποχωρισμού από καθετί που πέθανε. 

Η διαδικασία συγκεκριμενοποίησης, λοιπόν, μιας αριστερής ταυτότητας περνά από ένα Νέο Παράδειγμα, που θα μπορεί να γίνεται κατανοητό και να είναι στοιχειωδώς αποτελεσματικό ως διάδοχο της καπιταλιστικής κρίσης, της κοινωνικής και πολιτισμικής παρακμής, της συνολικής κατάρρευσης των λεγόμενων «δυτικών» μοντέλων κατανόησης και τροποποίησης του κόσμου, του ανθρωπολογικού αδιεξόδου – διαδικασίες συμπλεκόμενες στην εξέλιξή τους σε σχεδόν παγκόσμιο επίπεδο. Σε τελική ανάλυση χρειάζεται μια νέα, αγωνιστική κοσμοαντίληψη Λόγου-Πράξης, που θα παρακινεί μεγάλες ομάδες ανθρώπων ως ενεργά κοινωνικά πρόσωπα (ούτε ως «άτομα» ούτε ως «μάζα») να της δώσουν υπόσταση, να αγωνιστούν με συνέπεια, πίστη και αποφασιστικότητα για την πραγμάτωσή της. 

Αριστερή ταυτότητα σήμερα έξω από αυτές τις εν εξελίξει διαδικασίες είναι ζήτημα αφηρημένο, σχολαστικό και συντηρητικό. Άρα, όχι μόνο πολιτικά αδύναμο, αλλά και ανάξιο του σεβασμού ή καν της προσοχής της κοινωνικής πλειοψηφίας, που της προσφέρονται κι άλλες, πολύ πιο συμπαγείς, αυθεντικά συντηρητικές προτάσεις, σαν «λύση» στα αδιέξοδά της.

Οι Συνιστώσες: Μια πρώτη συμβολή της Ανάγκης

Ξεκινήσαμε με την γενική θέση μας. Ας δούμε τώρα ένα από τα ειδικά πολιτικά χαρακτηριστικά της μέχρι σήμερα πορείας, που θεωρούμε ως κεντρικό της και ταυτόχρονα οριακό της.
Δυστυχώς ή ευτυχώς η Ιστορία προχωρά με άλματα. Και η επείγουσα, πρακτική ανάγκη για ένα «τεθωρακισμένο όχημα μάχης» των κοινωνικών ομάδων, που υποτίθεται ότι εκπροσωπεί η Αριστερά, λειτούργησε σαν πελώριο πολιτικό ελατήριο: Ο ΣΥΡΙΖΑ συσπείρωσε με επιτυχία πολλές δυνάμεις, από μεταρρυθμιστικές έως επαναστατικές, και ένα κομμάτι του λαού τις εκτίναξε στον εξώστη της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ας σημειώσουμε παρενθετικά ότι ο εξώστης αυτός, από άποψη πολιτική ως τώρα αξιοποιείται περισσότερο θεσμικά και λιγότερο πυρηνικά – μάλιστα σε ένα (αστικοδημοκρατικό) θεσμικό πλαίσιο ποσοτικά συρρικνούμενο και ποιοτικά αντιδραστικοποιούμενο ως σύνολο, ειδικά κατά την τελευταία τετραετία των «μνημονίων».

 
Η σημασία των ιδεολογικών ή και ταξικών διαφορών αυτών των εσωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ δυνάμεων ατρόφησε μπρος στην συντριπτική δύναμη της πραγματικότητας. Η πραγματικότητα τις έκανε να εμφανίζουν κοινό φόβο, θυμό, αμηχανία απέναντι στην χυδαία αγοραία αντιμετώπιση των κοινωνικών και πολιτικών πραγμάτων, η οποία πλήττει και τις ίδιες. Αυτή η ισοπεδωτική αντίληψη και πρακτική, που επιβάλλει η ολιγαρχία για να επιβιώσει, δημιουργεί τέτοιες απώλειες σ’ όλες τις κοινωνικές τάξεις πλην κομματιών της μεγαλοαστικής, τέτοια κοινωνική πόλωση σε δυο σημεία με τάσεις οριστικής διαγραφής των ενδιάμεσων, ώστε οι ιδεολογικές διαφορές να παραμερίζονται αναγκαστικά. Αυτή είναι, νομίζουμε, η ανατομία του πρώτου βήματος, ως ένα «δείγμα αμοιβαίας καλής θέλησης» απέναντι στις «οικείες Άλλες» αριστερές ιδεολογίες, για να επιβιώσει η καθεμιά έναντι του κοινού εχθρού. 

Έτσι αναγκαστικά, λοιπόν, όλες οι δυνάμεις συνεισέφεραν κάποια πρωτόλεια υλικά για την θωράκιση του «οχήματος» ΣΥΡΙΖΑ. Δεδομένων των κοινωνικών και πολιτισμικών εξελίξεων, ως κορυφαία στιγμή αυτής της πρώτης πολιτικής συνεισφοράς αποτιμούμε την συμφωνία όλων, πως για να είναι ισχυρή η θωράκιση, τα συντιθέμενα υλικά θα δουλευτούν απ’ την αρχή.

Είναι η Ανάγκη ικανή συνθήκη της Υπέρβασης;

Πράγματι, λοιπόν, ο συνδυασμός πίεσης εξωτερικών της Αριστεράς δυνάμεων και ενστικτώδους ανταπόκρισης από δυνάμεις στο εσωτερικό της Αριστεράς, αναγκάζει σε συνεχή προγραμματική επιδίωξη της εσωτερικής ενότητας. Είναι αρκετή αυτή; 

Η εμπειρία δείχνει ότι σημειώνεται μεγάλη καθυστέρηση στην πρακτική διαδικασία «σύνθεσης των υλικών», που στην πραγματικότητα είναι σύνθεση εμπειριών ζωής, τρόπων σκέψης και πράξης, βεβαιοτήτων και συμπαγών αρχών «στιλβωμένων» στην ανάγκη μαχητικής προβολής τους. Συχνά και επιβολής τους en bloc. Υπογραμμίζουμε ότι αναφερόμαστε εδώ στην γενική διαδικασία, αφού προφανώς υπάρχουν πολύ ζωηρές επιμέρους κινήσεις (τοπικές, συνοικιακές, συνδικαλιστικές, φεμινιστικές, κλπ.) που καταφέρνουν, μέσα από την κοινή δράση, να κάνουν Υπερβάσεις «στο πεδίο». Αυτές οι οάσεις αληθινού ηρωισμού, όμως, δεν μπορούν να υπερκεράσουν τα κεντρικά κενά.

 
Αυτή η πολλαπλή καθυστέρηση είναι μια απόδειξη, κατά την άποψή μας, πως όλα τα μέχρι σήμερα γνωστά και κραταιά αριστερά Παραδείγματα στην Ελλάδα υποφέρουν απίθανα απ’ την ειδική καθίζησή τους μέσα στο γενικότερο περιβάλλον παρακμής και αποδιοργάνωσης/αποσύνθεσης. Δεν εννοούμε ότι η αριστερή κριτική και η όποια αριστερή πρόταση δεν έχουν πια λόγο ύπαρξης. Τότε δεν θα υπήρχε λόγος να σκεφτούμε καν να γράψουμε το άρθρο. Ο καπιταλισμός δεν έπαψε να είναι δομικά καπιταλισμός, που με τις νεοφιλελεύθερες εκδοχές του σκληραίνει και απογυμνώνεται από ιδεολογικές και άλλες αυταπάτες, προβάλλοντας ακόμα και στα πιο δύσπιστα μάτια ως μάχη μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Κι ας μην την ονομάζουν όλα τα στόματα έτσι…

Ακριβώς, όμως, επειδή ο καπιταλισμός δεν διστάζει να συντρίψει ακόμη και βασικά ιδεολογικά του υποστηρίγματα της τελευταίας 50ετίας (κράτος πρόνοιας, κοινωνική κινητικότητα, εργασιακά δικαιώματα, δημοκρατία κλπ.) για να επιβληθεί δια πυρός και σιδήρου μέσα στις νέες συνθήκες, αναρωτιόμαστε αν και η Αριστερά έχει το μυαλό και τα κότσια να ανασυνθέσει τα δικά της 

Παραδείγματα: για να σηκώσει το γάντι και ν’ αναμετρηθεί στα ίσια, με τελικό στόχο να νικήσει. Άρα, μιλάμε εδώ για καθίζηση των αριστερών Παραδειγμάτων ως αυτοπροσδιοριζόμενων ιδεολογικών πυρσών, που τάχα φέγγουν μακρύτερα απ’ τους άλλους στην πηχτή, βαθειά νύχτα του καπιταλισμού όπως τον γνωρίσαμε. Από την άποψη αυτή όλα έχουν κλείσει τον ιστορικό κύκλο της ζωής τους μες στον ευρύτερο ιστορικό κύκλο. Κι αυτό πρέπει να το πάρουμε απόφαση. Η νύχτα προχώρησε και πλησιάζει βίαια το χάραμα. Θα ’μαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε αυτά που θ’ αντικρύσουμε; Θα ’μαστε σε θέση «να κρατηθούμε όρθιοι» (για να χρησιμοποιήσουμε ένα σύνθημα της περιόδου) μαζί με την κοινωνία, από σημεία που θα είναι και σταθερά και για όσο γίνεται περισσότερους ανθρώπους – αφού αυτοί συναποτελούν την κοινωνία;

Να εκλεπτύνουμε την Ανάγκη με την Λογική και την Αισθητική

Η βιαιότητα της σύγκρουσης στην μικρή Ελλάδα μας, που έχει γίνει ένα απ’ τα πρώτα «χαρακώματα» της παγκόσμιας οικονομικής και γεωπολιτικής διαμάχης, προστάζει όλη αυτή η καθυστέρηση του υποκειμενικού, του πολιτισμικού, του ιδεολογικού -του «εποικοδομήματος» που θα έλεγε ο Μαρξ- να ξεπεραστεί διαλεκτικά μέσα από την συνθετική Υπέρβαση όλων των επί μέρους αριστερών παραδόσεων. Άρα, όχι με μια αναγκαστική συγκόλληση, αλλά με την ειλικρινή και γενναία κριτική αποτίμηση όλων των παραδόσεων, την αντιπαραβολή τους με τις σημερινές πραγματικές ανάγκες των καταπιεσμένων, στον τόπο μας και σε όλο τον κόσμο. Μάλιστα δε, να προχωρήσει έτσι σε μια νέα σύνθεση, όχι επιδιώκοντας ένα ακόμα «ακαδημαϊκό» εργαλείο, αλλά ένα νέο πολιτικό «ευαγγέλιο» δράσης, άξιο ν’ απομνημονευτεί, να γραφτεί στους τοίχους και να τραγουδηθεί στους αγώνες. 

Οι συνθέσεις με άξονα την διαλεκτική μέθοδο απαιτούν χρόνο. Και ο χρόνος των καιρών μας είναι πυκνός. Όσοι επέλεξαν να μην παρακολουθούν τις εξελίξεις ή να τις παρακολουθούν χωρίς να μετέχουν σ’ αυτές, οικειοποιούμενοι απλά τα λαϊκά ξεσπάσματα και προχωρήματα -όταν αυτά προέκυπταν- είναι αναγκαίο να αναλάβουν άμεσα πρωτοβουλίες, πριν η Ιστορία τους καταστήσει άχρηστα υλικά. Στο πλαίσιο της Ελλάδας των Μνημονίων, η Αριστερά, η οποία διεκδικεί ρόλο πρωτοπορίας σε μια συμμαχία που θα σώσει τις υλικές, πολιτικές, πολιτιστικές και ηθικές προϋποθέσεις της Ελευθερίας σε μια ρημαγμένη Πατρίδα, δεν μπορεί να συνομιλεί με τους ενδεχόμενους κοινωνικούς συμμάχους της όντας η ίδια ένα συμπίλημα παραδόσεων που δεν θέλουν να υπερβούν τον εαυτό τους μέσα στο νέο ιστορικό πλαίσιο. Αυτό ισχύει για όλους τους αγωνιστές της Αριστεράς – και τους χθεσινούς «ταξικούς» και τους χθεσινούς «ανανεωτικούς». Απ’ τον λαό δεν λείπουν οι λογής «καθηγητές», με κουστούμι ή με αμπέχονο, αλλά οι αληθινοί σύντροφοι, οι συμμέτοχοι που θυσιάζουν τον παλιό εαυτό τους, προσφέροντας το μυαλό και την καρδιά τους σε μια νέα, συλλογική πορεία κοινωνικής και πολιτιστικής ανόρθωσης. Λείπουν οι άνθρωποι, που θα απεκδυθούν τις «ατομικές» προβιές τους, για να επαναφέρουν μαζί με τους υπόλοιπους την κοινωνία στον πολιτικό στίβο – κι όχι η αντιπαράθεση για τον χαρακτηρισμό του στίβου αυτού ως «ταξική πάλη» ή «κοινωνικό συμβόλαιο». Την τελική πορεία και τους χαρακτηρισμούς θα επιλέξει και θα ονοματίσει ο λαός. Τραγουδώντας τους.

Επαναστάτες και Ανανεωτικοί – «Πολύ Ταξικοί» και «Λίγο Ταξικοί»

Η ίδια η φύση της Αριστεράς από τον καιρό της Γαλλικής Επανάστασης, δεν επιτρέπει «μεταμφιέσεις». Αριστερά σημαίνει συνειδητή ανάληψη δράσης για την διαρκή και ριζική αλλαγή των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών υπέρ των κοινωνικών ομάδων που αδικούνται, στην γοργοκίνητη νεωτερικότητα -και όχι μόνο στον καπιταλισμό- με διαρκές ζητούμενο το πέρασμα σε μια καλύτερη κοινωνία, καλύτερων ανθρώπων. Για να μην αποκλίνει απ’ αυτήν την στρατηγική της, η Αριστερά οφείλει να είναι επαναστατική και ανανεωτική. Αν η ανανέωση δεν στοχεύει -με την «αναγόμωση» της κοινωνικής και πολιτικής δυναμικής- να προκαλέσει τις πλέον ριζικές αλλαγές, τότε μπορεί απλά να είναι το πρόσχημα της αναθεώρησης αρχών για να διευκολυνθεί η οπισθοχώρηση. Αν η επαναστατική οπτική δεν αφουγκράζεται τον αχό των κοινωνικών κυμάτων, αν δεν βλέπει σε ποιες εξοχές της καθημερινότητας χτυπούν κάθε στιγμή για να ριχτεί μαζί τους σε κοινό αγώνα, τότε αυτοαναιρείται σε έναν αχρείαστο κοινωνικά μάντη κακών και ακατανόητο πολιτικά φορέα της οποιασδήποτε «καθαρότητας».

Επαναστάτης και Ανανεωτικός είναι αυτός που θέτει ερωτήματα για τις ιδέες και τις πρακτικές και που δοκιμάζει απαντήσεις στην πράξη. Ώστε να ξεπεραστούν σκληρύνσεις, καθυστερήσεις, στερεοτυπικές συμπεριφορές που ο χρόνος συσσωρεύει και πάνω του, ώστε να γίνει ο ίδιος δυναμικό στοιχείο στην αναπότρεπτη κίνηση της Ιστορίας. Στην πραγματικότητα, η Ανανέωση και η Επαναστατικότητα μοιάζουν με δυο καθρέφτες, που αντικρύζουν ο ένας τον άλλον σε κριτικά άπειρο βάθος. Κι όμως, μέχρι σήμερα λειτουργούν σαν σκόρπια θρύψαλα, δημιουργώντας ένα αλαλούμ στρεβλωμένων ειδώλων.

Ο Λόγος (και η Αισθητική) στον λαό

Υπάρχει τρόπος απεγκλωβισμού του ΣΥΡΙΖΑ και ολόκληρης της Αριστεράς από την εσωτερική, «υπαρξιακή» δυσκινησία της; Μέχρι τώρα η Αριστερά δεν τον έχει βρει στην πράξη, αν και συχνά επικαλείται αφ’ ενός τον λαό, αφ’ ετέρου την τακτική ευελιξία. Ειδικά όταν ψυχανεμίζεται ότι έχει στριμωχτεί με δικές της ευθύνες, ας πούμε επειδή φώναζε για την «επαναστατικότητα» ή τον «ανανεωτισμό» της χωρίς νά ’ναι ούτε το ένα ούτε το άλλο στην πράξη, μιας και οι εξελίξεις προχωρούσαν ερήμην της και την άφηναν πίσω. Να, λοιπόν, που εφαρμόσαμε την αντίληψη ότι σε κάθε μάχη υπάρχουν τακτικές οπισθοχωρήσεις και ανακωχές! Μόνο που το κάναμε, συχνά, εκ των υστέρων, για να αποποιηθούμε τα ελλείμματά μας και με κίνητρο την Ανάγκη και μόνο. Πράγμα που σημαίνει ότι η στρατηγική της Αριστεράς, όπως την θέσαμε λίγο παραπάνω, κινδυνεύει. Γιατί αυτή έχει στο επίκεντρό της τον Άνθρωπο. Κι ο Άνθρωπος δεν είναι ον της Ανάγκης μόνο, μάλιστα με μια πρωτοκαθεδρία -λιγότερο ή περισσότερο «ταξική»- των οικονομικών όρων της. Ο Άνθρωπος είναι ον και της Ανάγκης και της Λογικής και της Αισθητικής. 

Κι αν αυτό χρειάζεται περισσότερη κουβέντα, ας μείνουμε σε πέντε αλληλοσχετιζόμενα και, πιστεύουμε, πρακτικά ερωτήματα: 

α). Ποια παραδειγματική Λογική και ποια παραδειγματική Αισθητική περιέχουν τα επιχειρήματα της αντιπαράθεσης «πολύ ταξικός vs. λίγο ταξικός» που θα πείσουν και θα συγκινήσουν τον λαό;

 
β). Μια ατζέντα και επιχειρηματολογία με άξονα το Οικονομικό (παραγωγή, ύφεση, ανάπτυξη, χρέος κοκ.), όσο «επαναστατική» ή «μεταρρυθμιστική» κι αν είναι, σε τελική ανάλυση και επί της ουσίας δεν περιορίζεται στο πεδίο της Ανάγκης και του άμεσου υλικού Οφέλους; 

γ). Με τέτοια συνθήματα και τέτοια επιχειρηματολογία, τι είδους Ανθρώπους καλούμε να ριχτούν στην πολύ σκληρή μάχη για την Διέξοδο και τι είδους Διέξοδος θα είναι αυτή;

δ). Θα είναι καν Διέξοδος μια κίνηση με κυρίαρχο ελατήριο την Ανάγκη και το υλικό Όφελος; ή θα είναι μια εκτόνωση της Ανάγκης, ενδεχομένως με κάποια ελάχιστα υλικά Οφέλη – άρα χωρίς διαδικασίες ποιοτικών αλλαγών βάθους στους Ανθρώπους, δηλαδή εκτός της αριστερής στρατηγικής όπως την παρουσιάσαμε πιο πάνω; 

ε). Κατ’ επέκταση, πώς οι ίδιοι οι Άνθρωποι της Αριστεράς θα κάνουμε το βήμα πέρα απ’ την δική μας Ανάγκη, πέρα ακόμη κι από εκείνη την Λογική που την κάνει η Ανάγκη μας ό,τι θέλει -πέρα απ’ τα ιδιοτελή οφέλη μας (υλικά, ιδεολογικά κλπ.)- για να είμαστε βοηθητικοί στην κοινωνία;

Ο λαός, οι Άνθρωποί του, έχουν πολλά να πουν και να κάνουν. Έχουν να μιλήσουν τις ανάγκες τους, τα ενδιαφέροντά τους, τις δυσκολίες τους, τους φόβους τους, τα όνειρά τους, στιγμιότυπα της προσωπικής πορείας τους μέχρι τα σημερινά αδιέξοδά τους. Ειδικά τα αδιέξοδα είναι συμπυκνωμένα σημεία αυτοκριτικής, συγκεφαλαίωσης, προεργασίας για το επόμενο βήμα, που μόνο ως ρήξη μπορεί να πραγματοποιηθεί στην συνθήκη του φαινομενικά αξεπέραστου εμποδίου. Όταν αυτοί που όντως έχουν πεισθεί ότι ο κύκλος έφτασε στο τέλος του βρουν όρους ειλικρινούς συζήτησης και κοινής πράξης χωρίς φυτευτούς «καθοδηγητές», αλλά με «αυτοφυείς» πρωτοπόρους σαν τον Ρήγα και τον Μαρίνο Αντύπα , τότε (και όχι «αυτόματα», από σκέτη Ανάγκη ή και Λογική) έχουν ένα σημείο εκκίνησης. Τότε μονάχα θ’ αρχίσουν να γράφουν τον επόμενο κύκλο, τούτη την φορά Ωραίον κι όχι ωραιοπαθή, Μετρημένον κι όχι μέτριο, Αισθητικό κι όχι αισθησιακό.

 
Ειδικά στις σημερινές συνθήκες ακραίας ταξικής πόλωσης, ιμπεριαλιστικής επέλασης και κοινωνικής πολτοποίησης, τα υλικά γραφής της επόμενης «μεγάλης διήγησης» της Αριστεράς δεν βρίσκονται μέσα στον εσωστρεφή υπερθεματισμό «πολύ ταξικό vs. λίγο ταξικό». Βρίσκονται στις εξωστρεφείς πυκνώσεις, που συμπεριέχουν ακέραιο το ταξικό: «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία» και «Ελευθερία ή Θάνατος». Πόσο κάποια ζωηρά, πολύτιμα κομμάτια της σύγχρονης Αριστεράς απέχουν απ’ αυτήν την εμπνευσμένη ποιητική της ρήξης, της ανατροπής, της Υπέρβασης! Απέχει, άραγε, και ο αγωνιζόμενος λαός;

Η Ιστορία φαίνεται να έκλεισε το μάτι στον ΣΥΡΙΖΑ, χάρις στους εκατοντάδες χιλιάδες νευρώνες του αγωνιζόμενου λαού. Να μην ξεχνάμε, ακόμα, ότι χάρις στην ίδια συμβολή, η Ιστορία κουνάει γοργά τα πόδια της και προχωράει. Ελπίζουμε να ανασκουμπωθούν ο ΣΥΡΙΖΑ και η άλλη Αριστερά, να την προλάβουν.

* Ο Νίκος Λάιος είναι Κοινωνικός Ανθρωπολόγος, Γενικός Γραμματέας του Σωματείου των Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων.
** Ο Αλέξανδρος Σταθακιός είναι Θεολόγος-Κοινωνιολόγος, Αντιπρόεδρος του Σωματείου των Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων
e-dromos