Η Σάμος όπως και πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας παρουσιάζουν το δικό τους τοπικό ιδίωμα. Το λεξικό που χρησιμοποιείται στη Σάμο χρησιμοποιείται και και σε άλλες τοποθεσίες κυρίως στη βόρεια Ελλάδα.
Αυτήν ακριβώς την έκφραση ένας οποιοσδήποτε άλλος Έλληνας θα την πρόφερε: Πού τον πηγαίνεις τον κουβά; Επίσης οι Σαμιώτες / Σαμιώτισες έχουν έντονο το λι/νι σαν της Αμαλίας. Το -ε κυριαρχεί μετά τα άρθρα: να τονε/τουνε. να τηνε κτλ...Ωστόσο πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν η Σαμιακή προφορά η οποία βοηθάει πολύ στη προφορά των λέξεων!
Χαρακτηριστικές λέξεις Σαμιακού ιδιώματος οι οποίες απαντώντε στα χωριά του νησιού:
- μπατέρνου = γέρνω (γνώστη έκφραση: τον παίρνω και μπατέρνω),
- μπακράτσ = κουβάς,
- μπιστάου = κοπανάω κάτω νευριασμένος, μπιστάω την μπάλα του μπάσκετ
- μπουτσινάρ = λάστιχο ποτίσματος, πέος, μακρύ αντικείμενο κτλ,
- αυδά/αυδανά = εδώ,
- σαδώ / σακεί / σαπάν / σακάτ / σαπέρα = τα 5 σημεία του ορίζοντα,
- ζίβα = σβήσε,
- μπουτουβάγια = πλημμύρα,
- τραβάκα = ταβάνι, σκεπή
- κουρκούδιαλους = κροκόδειλος
- αρμακάς = σωρός από πέτρες,
- τσουράπ = κάλτσα,
- μουμλίκ(ι) = ζώον / ούφο / βλαμμένο,
- τσούλ = χαλάκι της πόρτας,
- μπάστιου = βάρος στο στήθος/δύσπνοια,
- ατρούχιστους = άξεστος / χωρίς τρόπους,
- νταντί/νταντίκος = δύναμη / σφίχτης,
- ατούμπιανος/αντούβλιανος = μουμλίκι / ζώον,
- μπουτσκαρύδ(ι) = τρυφερό βλαστάρι, κουκουνάρι
- κουρκουμπίν(ι) = καρπός κυπαρισιού,
- καρναβίτσα = κάλος στα χεριά,
- σούιλου = ο σωλήνας του νεροχύτη,
- μπά = ναι,
- ντόλι = πράγμα (λολοντόλι = παλιοπράγμα - υποτιμητικά),
- σ'λούκ = πλυσταριό / νεροχύτης
- καμπάκος = τουρίστας
- ξόμπλιο = άσχημος άνθρωπος / τέρας
- ατσπατάω = ζορίζομαι / πιέζομαι
- αχμάκης = χαζοβιόλης
- έκα = στάσου
- δρεπανώρα (ή δερπανώρα) = χαμαιλέων
- ντουγάν(ι) = γεράκι
- γιαπράκια = γεμιστά αμπελόφυλλα
- αραμπάς = άμαξα
- μπρούκλης = πλούσιος (συνήθως για ομογενείς)
Για όλα τα χωριά της Σάμου υπάρχουν χαρακτηριστικά παρατσούκλια. Παραδείγματος χάριν:
- Πυθαγοριώτες= ξυπολ(η)ταράδες (γιατί ήταν φτωχοί ψαράδες και κυκλόφορούσαν ξυπόλητοι)
- Παγωνδιώτες= φυλοτάραχα (γιατί δημιουργούσαν διαρκώς καυγάδες)
- Μυλιώτες= βαθρακούλις ή βρουμομπουζάδες
- Κουμαραδιώτες= καναπτσάδες
- Πανβαθιώτες= μπουρνιλάδες
- Βλαμαριώτες= κλεφτουκουτάδες
- Κατβαθιώτες= μουλνέδες
- Παλιοκαστρίτες= τσερτσέδες
- Μυτηλινιώτες= σκουφιά
- Μαραθοκαμπίτες= ξλουκάνταρα
- Σπαθαριώτες= ξερονομοί
- Καρλοβασίτες= γαϊδουράδες
- Ηραιώτες= γυαλομούνια
- Πυργιώτες= κορνουφάδες
- Καλλιθιώτες=Καλαμπαχτασώτες
- Κουμαίικα = κρεμμυδάδες
- Πλατανιώτες = κοκκινοκολάδες
- Νεοχώρι = Πανωπόρτια
- Λέκκα = Κίτρινη φυλή ή καμπανάριδες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου