Με αναφορά του προς τον Συμπαραστάτη του Δημότη Δήμου Σάμου, στις 07-01-2015 ο κ. Αγαμέμνων Αγγελετόπουλος ζητά να ενημερωθεί για τα εξής:
- Ποιες είναι οι ενέργειες του Δήμου Σάμου σχετικά με το θέμα της ανακύκλωσης, που για πολλά χρόνια δεν υφίσταται στο νησί μας.
- Ποιες είναι οι ενέργειες του Δήμου Σάμου σχετικά με τον έλεγχο των επιχειρήσεων που υποχρεούνται, βάσει νομοθεσίας, να ελέγξουν υλικά προς ανακύκλωση (π.χ. τα καταστήματα πώλησης μπαταριών οχημάτων – σκαφών). Υφίσταται το προβλεπόμενο, βάσει νομοθεσίας, αρχείο αποθήκης μπαταριών και γίνεται η πώληση καινούργιας μπαταρίας με ταυτόχρονη παράδοση προς ανακύκλωση της παλαιάς;
- Με ποια απόφαση στο χώρο της Μαυρογενείου Σχολής, πλησίον του 3ου Νηπιαγωγείου Σάμου, υπάρχουν εκατοντάδες λαμπτήρες φθορισμού και χαμηλής κατανάλωσης αποθηκευμένοι (δηλαδή πεταμένοι) στο ύπαιθρο. Ως γνωστό οι παραπάνω λαμπτήρες περιέχουν τοξικό υδράργυρο. Όλα αυτά έχουν γίνει κατά παράβαση του Π.Δ. 117/2004.
 |
| Αγαμέμνων Αγγελετόπουλος |
Στην αναφορά του ο πολίτης καταθέτει φωτογραφικό υλικό τόσο από την εναπόθεση των λαμπτήρων στο χώρο της Μαυρογενείου Σχολής όσο και από τον χώρο στον οποίο μεταφέρθηκαν και σε σχετικό επισυναπτόμενο άρθρο του, που κοινοποιήθηκε στα ΜΜΕ, αναφέρει, για το χώρο στον οποίο έγινε η μεταφορά τους, τα εξής: «Ο χώρος αυτός χρησιμοποιείται αρκετά χρόνια (ίσως) ως ανεξέλεγκτος χώρος απορριμμάτων, από οποιονδήποτε, αλλά και από τις αρμόδιες υπηρεσίες αποκομιδής των απορριμμάτων του Δήμου Σάμου, είναι επισκέψιμος από όποιον θέλει (ρακοσυλλέκτες) και από τα ίχνη που υπάρχουν διαπιστώνει κανείς ότι τα απορρίμματα κατά καιρούς σκεπάζονται με μηχανήματα. Τι είναι πεταμένα εκεί; Ψυγεία, τηλεοράσεις, κομπιούτερ, πάνελ από σκεπές, λάστιχα, βάρκες φουσκωτές, μπουκάλια, διάφορα πλαστικά και τώρα και λάμπες με τοξικό μόλυβδο».
Με αφορμή την κατάθεση των παραπάνω αναφορών, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Σάμου, εκτιμά ότι είναι σκόπιμη, η καταγραφή και περιληπτική κωδικοποίηση της νομοθεσίας, που διέπει την ανακύκλωση στη χώρα μας, και η οποία έχει ως εξής:
Κάντε "κλικ" πιο κάτω, για τη συνέχεια:
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
«Το θεσμικό πλαίσιο της εναλλακτικής διαχείρισης στηρίζεται στο νόμο 2939/2001 (ΦΕΚ 179 Α) «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων – ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕΟΑΝ)»,όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το ν.3854/2010 (ΦΕΚ 94 Α). Σκοπός του Νόμου είναι η κατά προτεραιότητα πρόληψη δημιουργίας στερεών αποβλήτων (για όσα ρεύματα αποβλήτων υπάγονται σε αυτόν), η επαναχρησιμοποίηση τους, η ανακύκλωσή τους, η ανάκτηση της ενέργειας καθώς η χωρίς προβλήματα τελική διάθεση τους.
Η Ελλάδα συμπεριέλαβε στο θεσμικό πλαίσιο της εναλλακτικής διαχείρισης και μια σειρά ρευμάτων αποβλήτων, για τα οποία υπάρχουν σαφείς ποσοτικοί στόχοι ανακύκλωσης και αξιοποίησης στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Εκτός από τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασίας (Ν. 2939/2001), έχουν εκδοθεί Προεδρικά Διατάγματα (ΠΔ) και Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις (ΚΥΑ) σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις της εναλλακτικής διαχείρισής για τα επιμέρους ρεύματα».
ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ – Νομικό πλαίσιο
Η Οδηγία 94/62/ΕΚ καθιέρωσε τις γενικές αρχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασιών. Η οδηγία αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με τον νόμο 2939/2001 που ορίζει τους στόχους ανακύκλωσης ανά ρεύμα αποβλήτων. Οι ποσοτικοί στόχοι για τα απόβλητα συσκευασιών όπως ορίζονται στην ΚΥΑ 9268/469/07 θέτουν ότι μέχρι το τέλος του 2011, το ποσοστό των αποβλήτων συσκευασίας που πρέπει να ανακυκλώνεται κατά βάρος, κυμαίνεται σε ποσοστό μεταξύ 55 % τουλάχιστον και 80 % το πολύ. Ο στόχος ανάκτησης ανέρχεται στο 60% τουλάχιστον κατά βάρος, των αποβλήτων συσκευασίας.
ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ – Νομικό πλαίσιο
Η Οδηγία 94/62/ΕΚ καθιέρωσε τις γενικές αρχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασιών. Η οδηγία αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με τον νόμο 2939/2001 που ορίζει τους στόχους ανακύκλωσης ανά ρεύμα αποβλήτων. Οι ποσοτικοί στόχοι για τα απόβλητα συσκευασιών όπως ορίζονται στην ΚΥΑ 9268/469/07 θέτουν ότι μέχρι το τέλος του 2011, το ποσοστό των αποβλήτων συσκευασίας που πρέπει να ανακυκλώνεται κατά βάρος, κυμαίνεται σε ποσοστό μεταξύ 55 % τουλάχιστον και 80 % το πολύ. Ο στόχος ανάκτησης ανέρχεται στο 60% τουλάχιστον κατά βάρος, των αποβλήτων συσκευασίας.
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΕΛΑΣΤΙΚΑ -. Νομικό πλαίσιο
Στην Ε.Ε υπολογίζεται ότι περίπου 3.250.000 τόνοι ελαστικών αφαιρούνται από αυτοκίνητα και φορτηγά στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών-μελών και χαρακτηρίζονται ως απόβλητα. Τα ελαστικά των αυτοκινήτων, πέρα από το καουτσούκ το οποίο χρησιμοποιούν, περιέχουν και ποσότητες μετάλλου, όπως χάλυβας και σίδηρος, σε ποσοστό που φτάνει και το 15% του βάρους του ελαστικού που μπορούν να ανακτηθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν. Παρά τον όγκο αποβλήτων που παράγονται, μέχρι σήμερα, δεν έχει θεσπιστεί ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαχείριση των μεταχειρισμένων ελαστικών. Στην Ελλάδα τη διαχείριση των μεταχειρισμένων ελαστικών διέπει το ΠΔ 109/2004. Οι ποσοτικοί στόχοι που έχουν θεσπιστεί ορίζουν ότι μέχρι την 31η Ιουλίου 2006, η ανάκτηση των μεταχειρισμένων αποβλήτων ελαστικών οχημάτων πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 65% των αποσυρόμενων ελαστικών. Εντός του ίδιου χρονικού ορίου, η ανακύκλωση πρέπει να φτάνει τουλάχιστον το 10%.
ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ (ΑΗΗΕ) – Νομικό πλαίσιο
Η ανακύκλωση των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού ( ΑΗΗΕ ) έχει ιδιαίτερη σημασία τόσο για την ανάκτηση υλικών, όσο για τη διαχείριση των επικίνδυνων υλικών που εμπεριέχονται στις περισσότερες συσκευές. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΗΗΕ ορίζεται από την Οδηγία 2002/96/ΕΚ ενώ η Οδηγία 2002/95/ΕΚ αφορά τον περιορισμό της χρήσης ορισμένων επικίνδυνων ουσιών σε είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Το συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο αντικαθίσταται σταδιακά από την Οδηγία 2012/19/ΕΕ σχετικά με τα ΑΗΗΕ και την Οδηγία 2011/65/ΕΕ για τον περιορισμό της χρήσης ορισμένων επικίνδυνων ουσιών. Στην Ελληνική νομοθεσία το ΠΔ 117/2004 έχει ενσωματώσει τις οδηγίες 2002/95/ΕΚ και 2002/96/ΕΚ στο εθνικό δίκαιο.
Μέχρι το τέλος του 2006, έπρεπε να επιτευχθεί χωριστή συλλογή τουλάχιστον τεσσάρων (4) κιλών ΑΗΕΕ οικιακής προέλευσης κατά μέσο όρο, ανά κάτοικο και ανά έτος. Ο στόχος αυτός θα εξακολουθεί να ισχύει μέχρι το τέλος του 2015. Από το 2016 ο τρόπος υπολογισμού του ποσοστού συλλογής αλλάζει και το ελάχιστο ποσοστό συλλογής ΑΗΗΕ που πρέπει να επιτυγχάνεται σε ετήσια βάση πρέπει να είναι το 45% του μέσου ετήσιου βάρους του ΗΗΕ (Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού) που διατέθηκε στην αγορά την προηγούμενη τριετία ενώ από το 2019 ο στόχος αυτός αυξάνεται στο 65%. Σημειώνεται ότι η αξιοποίηση περιλαμβάνει την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση μαζί με την ανάκτηση ενέργειας.
ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ ΕΛΑΙΩΝ – Νομικό πλαίσιο
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΛΕ ορίζεται από την Οδηγία 75/439/ΕΟΚ. Η Ελληνική νομοθεσία για τα Απόβλητα Λιπαντικών Ελαίων (ΑΛΕ) ορίζεται από το ΠΔ 82/2004, που θέτει ως ποσοτικούς στόχους ότι μέχρι το τέλος του 2006, πρέπει να συλλέγεται τουλάχιστον το 70% κατά βάρος όλων των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων και εξ αυτών να αναγεννάται τουλάχιστον το 80% κατά βάρος.
ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΤΗΛΩΝ & ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΩΝ – Νομικό πλαίσιο
Το ευρωπαϊκό πλαίσιο νομοθεσίας ρυθμίζεται από την Οδηγία 2006/66/ΕΚ ενώ η αντίστοιχη εθνική νομοθεσία είναι η ΚΥΑ 41624.2057.Ε103/2010. Το πλαίσιο νομοθεσίας περιλαμβάνει τόσο τις φορητές ηλεκτρικές στήλες όσο και τα απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών βιομηχανίας και οχημάτων. Οι ποσοτικοί στόχοι, με βάση την ΚΥΑ 41624/2010, είναι οι ακόλουθοι: Για τις φορητές ΗΣ&Σ μέχρι την 26η Σεπτεμβρίου 2012 πρέπει να επιτευχθεί ποσοστό συλλογής τουλάχιστον 25% και μέχρι την 26η Σεπτεμβρίου 2016 ποσοστό συλλογής τουλάχιστον 45%. Η συλλογή του συνόλου των αποβλήτων ΗΣ&Σ οχημάτων και βιομηχανίας πρέπει να επιτευχθεί μέχρι την 26η Σεπτεμβρίου 2012.
ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΚΣΚΑΦΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΩΝ – Νομικό πλαίσιο
Τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) είναι από τα πιο βαριά και ογκώδη απόβλητα που παράγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντιπροσωπεύουν το 25% – 30% περίπου του συνόλου των παραγόμενων αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελούνται από υλικά, όπως σκυρόδεμα, σίδηρο, τούβλα, γύψο, ξύλο, γυαλί, μέταλλα, πλαστικά, αμίαντο και χώμα, υλικά που μπορούν να ανακυκλωθούν. Τα ΑΕΚΚ προκύπτουν από δραστηριότητες όπως η κατασκευή των κτιρίων και των δημοσίων υποδομών, ολική ή μερική κατεδάφιση κτιρίων και υποδομών και η κατασκευή και συντήρηση των οδών.
Τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) εμπίπτουν στα «άλλα προϊόντα» του Νόμου 2939/01 (ΦΕΚ 179 Α) και σύμφωνα με τον ίδιο νόμο (άρθρα 15 και 17) επιβάλλεται η θέσπιση μέτρων με στόχο την επαναχρησιμοποίηση ή/και αξιοποίηση των υλικών αυτών. Οι ρυθμίσεις της ΚΥΑ 36259/ 1757/Ε103/2010 για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΕΚΚ εφαρμόζονται τόσο στα απόβλητα που δημιουργούνται από τα ιδιωτικά όσο και από τα δημόσια έργα και αποσκοπούν στη μείωση της τελικής διάθεσης των ΑΕΚΚ. Τέλος η Οδηγία 2008/98 που έχει εναρμονιστεί στο εθνικό δίκαιο με τον Νόμο 4042/12 ορίζει το γενικότερο πλαίσιο για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΕΚΚ.
Αποτύπωση της κατάστασης στο Δήμο Σάμου
2.1:Σύμβαση για την εναλλακτική διαχείριση δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας.
Ο Σύνδεσμος ΟΤΑ Ανατολικής Σάμου, στις 30-11-2009 υπέγραψε σύμβαση συνεργασίας για την εναλλακτική διαχείριση δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας με την εταιρεία «Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης – Ανακύκλωσης Α.Ε.». Στη σύμβαση προβλέπονται τα εξής (Δ. Περιγραφή του έργου):
Τα απόβλητα που αποτελούν αντικείμενο συλλογής, μεταφοράς, διαλογής και αξιοποίησης είναι τα δημοτικά απόβλητα συσκευασίας (χαρτί/χαρτόνι – λοιπές συσκευασίες).
Οι παραγωγοί καλούνται να τοποθετούν τα απόβλητα συσκευασίας που είναι κατασκευασμένα από ανακυκλώσιμα υλικά (χαρτί/χαρτόνι – λοιπές συσκευασίες) στους κάδους μηχανικής αποκομιδής. Τα απόβλητα συσκευασίας θα συλλέγονται από το Σύνδεσμο και θα μεταφέρονται με το ειδικό απορριμματοφόρο όχημα συλλογής που θα του διαθέσει αποκλειστικά για το σκοπό αυτό η ΕΕΑΑ.
Τα συλλεγόμενα υλικά εκφορτώνονται στο χώρο μεταφόρτωσης που λειτουργεί στη θέση «Καμάρα» και οδηγούνται σε περαιτέρω διαλογή, ενώ τα ανακτώμενα υλικά προωθούνται προς ανακύκλωση κατά την κρίση της ΕΕΑΑ.
Στην σύμβαση αναφέρεται ότι η εταιρεία διαθέτει Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) στην Αττική στο οποίο θα μεταφέρονται τα συλλεγόμενα υλικά προς περαιτέρω διαλογή και επεξεργασία. Βάσει της σύμβασης, ο Σύνδεσμος συλλέγει και μεταφέρει τα δημοτικά απόβλητα στο χώρο μεταφόρτωσης και το προκύπτον από τη διαλογή υπόλειμμα διατίθεται στο ΧΥΤΑ στην Αττική, ως τμήμα του συνολικού υπολείμματος που προκύπτει από τη διαλογή των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας στο ΚΔΑΥ. Εάν ο φορέας διαχείρισης του ΧΥΤΑ Αττικής αρνηθεί να παραλάβει το υπόλειμμα , ο Σύνδεσμος αναλαμβάνει την τελική διάθεσή του. Παράλληλα ο Σύνδεσμος διαθέτει το αναγκαίο προσωπικό για την συλλογή και μεταφορά των αποβλήτων στον χώρο Μεταφόρτωσης και αναλαμβάνει την τοποθέτηση των κάδων, έχοντας και την ευθύνη των εργασιών συντήρησης και επισκευής τους. Επίσης, αναλαμβάνει την κατασκευή της απαραίτητης υποδομής (ράμπα φόρτωσης και χοάνη εκφόρτωσης). Στις υποχρεώσεις της εταιρείας είναι η διαλογή των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας, το κόστος λειτουργίας και συντήρησης του ΚΔΑΥ, το κόστος προμήθειας και τοποθέτησης των κάδων και του απαιτούμενου απορριμματοφόρου (αν` αυτού παραχωρήθηκε στο Δήμο πρέσα). Επίσης, αναλαμβάνει το κόστος μεταφοράς των υλικών στο ΚΔΑΥ ενώ, βάσει της σύμβασης, διαθέτει κατά την κρίση της τα δευτερογενή υλικά που προέρχονται από τα συλλεγόμενα απόβλητα χωρίς κανένα αντάλλαγμα προς το Σύνδεσμο.
Με βάση τα υφιστάμενα πρωτόκολλα παράδοσης – παραλαβής στον Σύνδεσμο παραδόθηκαν (28/3/2010 και 30-3-2010) 200 μπλε κάδοι ανακύκλωσης χαρτιού οι οποίοι τοποθετήθηκαν, ενώ στις 26-11-2013 παραδόθηκαν 130 κάδοι για μπουκάλια και επιπλέον 70 για χαρτί που δεν έχουν ακόμη τοποθετηθεί. Από πλευράς Συνδέσμου και Δήμου Σάμου εκκρεμούν κάποιες εργασίες στο χώρο του ΧΥΤΑ που είναι αναγκαίες για την ενεργοποίηση των δύο ρευμάτων (δεν έχει γίνει η ασφαλτόστρωση του δρόμου, εκκρεμούν ηλεκτρολογικές εργασίες) και επομένως η διανομή των κάδων δεν θα έχει αποτέλεσμα, εφόσον δεν γίνουν οι παραπάνω εργασίες που, με βάση την υπογραφείσα σύμβαση, αποτελούν συμβατικές υποχρεώσεις του Δήμου. Περαιτέρω διαπιστώνεται κακή ενημέρωση των πολιτών οι οποίοι χρησιμοποιούν τους κάδους ανακύκλωσης ως κάδους γενικής χρήσεως. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται η λήψη μέτρων για την ευαισθητοποίηση των πολιτών, η ολοκλήρωση των εκκρεμούντων εργασιών στον χώρο του ΧΥΤΑ και η τοποθέτηση των κάδων που έχουν παραδοθεί και όσων εκκρεμούν για την ουσιαστική ενεργοποίηση της ανακύκλωσης των υλικών συσκευασίας.
Λόγω της υφιστάμενης κατάστασης, τα υλικά που συλλέγονται αυτή τη στιγμή έχουν μεγάλο όγκο υπολείμματος, το οποίο διαχωρίζεται στην Αττική. Η διαχείριση του υπολείμματος με βάση την σύμβαση αποτελεί ευθύνη του Δήμου. Καθώς δεν είναι δυνατή η διάθεσή του σε ΧΥΤΑ της Αττικής, ζητήθηκε η υπογραφή συμπληρωματικής διάθεσής του στο ΧΥΤΑ Θήβας με οικονομική επιβάρυνση του Συνδέσμου. Η σύμβαση με την εταιρεία ΕΕΑΑ λήγει τον προσεχή Νοέμβριο αλλά σύμφωνα με τους όρους της, εάν ο Σύνδεσμος επιθυμεί την μη ανανέωσή της ή τροποποίησή της θα πρέπει να το πράξει μέχρι τον Μάρτιο, γιατί διαφορετικά θα ανανεωθεί αυτόματα για 6 χρόνια. Άποψη του Συμπαραστάτη του Δημότη είναι ότι εάν ο Σύνδεσμος αναλάβει την ανανέωση ή τροποποίηση της σύμβασης θα πρέπει να διαπραγματευθεί την μεταφορά της ευθύνης του υπολείμματος στην εταιρεία προκειμένου να αποφύγει τυχόν οικονομικό κόστος. Εάν δε, ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες εργασίες στο χώρο του ΧΥΤΑ θα μειωθεί, ούτως ή άλλως, το υπόλειμμα και η διαχείρισή του δεν θα αποτελεί πρόβλημα για την ΕΕΑΑ. Επίσης απαιτείται η ανάληψη άμεσα μέτρων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών.
2.2:Σύμβαση με την ανακύκλωση συσκευών Α.Ε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο Συμπαραστάτης του Δημότη σε συνεργασία με τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου και τον Σύνδεσμο ΟΤΑ, ο Δήμος Σάμου αυτή την στιγμή εκτελεί μία σύμβαση για την ανακύκλωση Ηλεκτρικών και Ηλεκτρονικών Συσκευών (ΑΗΗΕ) με την εταιρεία «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.». Υπήρχε και μία ακόμη σύμβαση με τον Σύνδεσμο ΟΤΑ Δυτικής Σάμου η οποία υπεγράφη, με την ίδια εταιρεία, στις 22/10/2009 η οποία όμως εφόσον ο Σύνδεσμός τελεί υπό εκκαθάριση δεν είναι σε ισχύ. Η τρέχουσα σύμβαση υπεγράφη την 1η/08/2012 με τον Δήμο Σάμου. Σε αυτήν προβλέπεται ότι ο Δήμος στη βάση του προγράμματος «Συλλογή Ογκωδών» αναλαμβάνει την συλλογή, φόρτωση και μεταφορά των ΑΗΗΕ προς το σημείο συλλογής που έχει ορίσει ο Δήμος όπου τοποθετούνται τα ειδικά containers στα οποία τοποθετούνται τα συλλεχθέντα ΑΗΗΕ. Οι δημότες θα πρέπει να ενημερώνονται ως προς τα σημεία συλλογής και τον χρόνο παραλαβής των αποβλήτων. «Ειδικά για τους απόβλητους λαμπτήρες (ΑΗΗΕ κατηγορίας 5β) η Εταιρεία θα προμηθεύσει το Δήμο με ειδικά μέσα συλλογής. Συμφωνείται μεταξύ των μερών, ότι για τις εργασίες διαχείρισης των ΑΗΗΕ θα ακολουθούνται οι τεχνικές προδιαγραφές, όπως παρατίθενται στο Παράρτημα Α της σύμβασης.
Ακόμη προβλέπεται ότι ο δημοτικός χώρος συγκέντρωσης των ΑΗΗΕ θα πρέπει να είναι φυλασσόμενος και να λειτουργεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετούνται και οι πολίτες που θέλουν να μεταφέρουν με δικά τους μέσα τα προς ανακύκλωση ΑΗΗΕ. Τον Δήμο βαρύνουν όλες οι δαπάνες μισθών, ημερομισθίων, ασφαλιστικών εισφορών κυρίων και επικουρικών ασφαλιστικών ταμείων του προσωπικού που θα απασχολεί για την εκτέλεση των εργασιών ενώ η καταβολή της αμοιβής, για τα συλλεχθέντα ΑΗΗΕ θα πραγματοποιείται εντός ενός μηνός από το τέλος εκάστου μηνός, οπότε ο Δήμος εξέδωσε τα σχετικά παραστατικά προς την Εταιρεία. Επίσης ο Δήμος οφείλει να μεριμνά για την κατάρτιση και εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα ασφάλειας και γνώσης χειρισμού συλλογής, μεταφοράς και αποθήκευσης των ΑΗΗΕ για την αποφυγή κάθε κινδύνου για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον, να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλούς φύλαξης του χώρου συγκέντρωσης των ΑΗΗΕ για την αποφυγή πρόκλησης ζημιών στα μέσα συλλογής ΑΗΗΕ και ανάφλεξης ή πρόκλησης πυρκαγιών ή εκρήξεων των ΑΗΗΕ που συλλέγονται μέσα σε αυτούς. Παράλληλα, σύμφωνα με την σύμβαση, ο Δήμος υποχρεούται να ενημερώνει τους δημότες μέσω προωθητικών ενεργειών για την ύπαρξη και λειτουργία των σημείων συλλογής στην περιφέρειά του ενώ σε περίπτωση παράδοσης άσχετων με ΑΗΗΕ αντικειμένων όπως π.χ. αστικά απορρίμματα κτλ το container θα επιστρέφεται στον χώρο προσωρινής αποθήκευση του Δήμου με σκοπό τον διαχωρισμό των ΑΗΗΕ και την αφαίρεση των ξένων υλικών από τον Δήμο. Η εταιρεία οφείλει να τοποθετήσει containers και πλαστικούς κάδους των 240lt για την συλλογή μικρών ΑΗΗΕ.
Σύμφωνα με επιστολή της εταιρείας με αρ.πρωτ.: 8630/29/1/2015 η εταιρεία παρείχε στον Δήμο Σάμου 3 container εκ των οποίων απέσυρε τα 2 το 2013 λόγω της πτωτικής τάσης της συλλογής ΑΗΗΕ και, όπως αναφέρει, έπειτα από συνεννόηση και συμφωνία με τον αρμόδιο τότε Αντιδήμαρχο. Επίσης αναφέρει ότι έχει παραχωρήσει στον Δήμο Σάμου 2 Metal Box μεγάλα (λαμπτήρων), 1 Metal Box μικρό (λαμπτήρων), 1 χάρτινο stand (λαμπτήρων), 2 πλαστικούς κάδους 240 lt και ένα Plexiglass 450 lt.(δεν γνωρίζουμε πού τοποθετήθηκαν αυτά). H διάρκεια της σύμβασης προσδιορίζεται στο ένα έτος αλλά προβλέπεται ότι θα ανανεώνεται αυτόματα ανά έτος, εκτός εάν ένα από τα μέρη γνωστοποιήσει εγγράφως στο άλλο καταγγελία της σύμβασης όχι αργότερα από ένα μήνα πριν τη λήξη της διάρκειάς της ή τη λήξη κάθε ανανεούμενης περιόδου. Επομένως αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο στάδιο της δεύτερης ανανέωσής της και ισχύει μέχρι τον Αύγουστο του 2015. Η εταιρεία διατηρεί το δικαίωμα να ζητήσει λύση σύμβασης εάν διαπιστωθεί μη συλλογή ικανοποιητικής ποσότητας από το Δήμο.
Στο Παράρτημα Α της σύμβασης αναφέρονται ρητώς όλα οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις εργασιών διαχείρισης ΑΗΗΕ και οι τεχνικές προδιαγραφές. Ειδικότερα αναφέρονται οι γενικές αρχές που διέπουν τις εργασίες διαχείρισης των ΑΗΗΕ και για τις οποίες απαιτείται η ασφαλής τοποθέτησή τους με γνώμονα την ασφάλεια του εργατικού δυναμικού αλλά και η ιδιαίτερη προσοχή κατά τις εργασίες διαχείρισης κάποιον ομάδων ΑΗΗΕ όπως είναι για παράδειγμα οι Λαμπτήρες εκκένωσης αερίων. Για τους τελευταίους αναφέρεται ότι: «δεν επιτρέπεται να φορτώνονται «χύμα», διότι είναι πολύ εύκολη η καταστροφή τους λόγω της ιδιαίτερης ευαισθησίας που παρουσιάζουν σε οποιαδήποτε μηχανική καταπόνηση. Η τοποθέτησή τους πρέπει να γίνεται σε σημεία προφυλαγμένα από καιρικά φαινόμενα, μακριά από σημεία πτώσης υλικών και πάνω σε αδιαπέρατο έδαφος. Οι ευθύγραμμοι λαμπτήρες τοποθετούνται είτε στα ειδικά σχεδιασμένα για αυτή την χρήση μεταλλικά κουτιά (ανάλογα με το μήκος τους) ή στα ειδικά χαρτοκιβώτια (συγκεκριμένα σε αυτό με ην μεγαλύτερη διάσταση). Οι υπόλοιποι λαμπτήρες τοποθετούνται είτε στο μικρότερο χαρτοκιβώτιο ή σε οποιοδήποτε από τα δύο μεταλλικά κουτιά».
Ακόμη αναφέρεται ότι ο χώρος στον οποίο θα βρίσκεται το container πρέπει να είναι περιφραγμένος και να διαθέτει στοιχειώδη ασφάλεια, λόγω του ότι τα ΑΗΗΕ είναι συσκευές που έχουν οικονομική αξία ενώ θα πρέπει να υπάρχει ο παρακάτω εξοπλισμός: Χειροκίνητοι ήλεκτρικοί παλετοφόροι για την μεταφορά παλετών, παλετοφόρο ανυψωτικό μηχάνημα (κλαρκ), παλετοκιβώτιο για αποθήκευση των μη ογκωδών ΑΗΗΕ, χώροι γραφείων έκδοσης σχετικών παραστατικών, ασφαλές κλείσιμο εισόδου, πιστοποιημένοι περιέκτες αποθήκευσης σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Σημειώνεται ότι ο χώρος στον οποίο βρίσκεται το container είναι ο ΧΥΤΑ αλλά δεν πληρούνται οι περισσότερες από τις υπόλοιπες προδιαγραφές όπως ορίζονται στο παράρτημα Α της Σύμβασης. Οι πολίτες δεν είναι ενημερωμένοι για την δυνατότητα μεταφοράς ΑΗΗΕ στον χώρο αυτό ενώ δεν έχει γίνει εκπαίδευση των υπαλλήλων σχετικά με την ασφαλή μεταφορά των ΑΗΗΕ και ειδικότερα αυτών που θεωρούνται τοξικά απόβλητα.
Η εταιρεία «Ανακύκλωση συσκευών α.ε.» με την από 29/1/2015 επιστολή της, και έπειτα από σχετικά ερωτήματα που τέθηκαν τόσο από το Δήμο Σάμου όσο και από τον Συμπαραστάτη του Δημότη αναφέρει ότι: «Σε κάθε περίπτωση, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος, αρχή που πρωτίστως υπηρετεί η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.. θα αναλάβει, τη συλλογή των αποβλήτων λαμπτήρων που κατά παράβαση της σύμβασης συνεργασίας δεν αποτέθηκαν στα κατάλληλα μέσα συλλογής που είχε προμηθεύσει στο συνεργαζόμενο Δήμο. Τονίζεται ότι η ενέργεια αυτή δεν συνεπάγεται την ανάληψη ευθύνης για όποια πιθανή περιβαλλοντική ζημία έχει προκληθεί από τη μη τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεων του Δήμου».
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έγινε δυνατό να συγκεντρώσει ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης, στα πλαίσια της σύμβασης τοποθετήθηκε κοντέινερ και κάδος συλλογής λαμπτήρων στον χώρο της Μαυρογενείου Σχολής. Το κοντέινερ στη συνέχεια απομακρύνθηκε καθώς δεν είχε περιβαλλοντική αδειοδότηση, με δικαστική απόφαση, αλλά διατηρήθηκε ο κάδος για τον οποίο δεν απαιτείται αδειοδότηση καθώς αποτελεί πρωτογενές σημείο συλλογής. Ωστόσο, η εναπόθεση λαμπτήρων στον κάδο γινόταν χωρίς καμία τήρηση των κανόνων εναπόθεσής τους από πολίτες και ιδιώτες οι οποίοι προφανώς αγνοούσαν του κανόνες ορθής διαχείρισης των αποβλήτων αυτών. Παράλληλα, δεν πληρούνται οι προβλεπόμενοι από την νομοθεσία και την σύμβαση όρων για την προστασία των αποβλήτων. Δεν κατέστη δυνατό να διαπιστωθεί εάν υπήρξε οποιαδήποτε προωθητική ενέργεια ενημέρωσης των δημοτών για την ανακύκλωση ΑΗΗΕ. Η παρουσία, ωστόσο, των αποβλήτων αυτών στον χώρο του Μαυρογενείου, και μάλιστα δίπλα στο σχολείο που στεγάζεται στον ίδιο χώρο (3οΝηπιαγωγείο) είναι σαφές ότι αποτελεί μέγιστο περιβαλλοντικό πρόβλημα αλλά και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τόσο των παιδιών όσο και όσων πολιτών που βρίσκονται στο χώρο και θα πρέπει να υποδειχθεί άλλο σημείο συλλογής για την συγκέντρωσή τους ή να ληφθούν τα απόλυτα αναγκαία περιβαλλοντικά μέτρα και μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας και να παρακολουθείται η συνεχής και ορθή συλλογή και αποκομιδή των ΑΗΗΕ. Παράλληλα θα πρέπει να γίνει ενημέρωση των πολιτών για την διαχείριση των ογκωδών ΑΗΗΕ και την χρήση ή όχι του container που βρίσκεται εντός του χώρου του ΧΥΤΑ. .
2.2.1 ΑΗΗΕ – Ειδικότερες νομοθετικές προβλέψεις
Εναλλακτική Διαχείριση Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)
Τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) έχουν προσδιοριστεί από την Κοινοτική και την Εθνική μας νομοθεσία ως ρεύμα αποβλήτων προτεραιότητας, λόγω της επικινδυνότητάς τους, της ταχείας αύξησης του όγκου τους και των σημαντικών επιπτώσεων που προκαλεί η παραγωγή του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στο περιβάλλον, εξ αιτίας της υψηλής κατανάλωσης ενέργειας. Οι διατάξεις των ΠΔ 117/2004 (ΦΕΚ 82 Α) και ΠΔ 15/2006 (ΦΕΚ12Α), σε συμμόρφωση με τις διατάξεις των Οδηγιών 2002/96/ΕΚ (WEEE), 2002/95/ΕΚ (RoHS) και 108/2003/ΕΚ, επιβάλλουν τη χωριστή συλλογή των ΑΗΗΕ από τα οικιακά απόβλητα και την εξειδικευμένη επεξεργασία τους, με σκοπό την αξιοποίησή τους κατά την οποία θα πρέπει να επιτυγχάνεται υψηλό επίπεδο ανακύκλωσης. Στο πεδίο εφαρμογής των νομοθετικών διατάξεων εμπίπτουν όλα τα είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΗΗΕ) που χρησιμοποιούνται από τους καταναλωτές καθώς και τα είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού που προορίζονται για επαγγελματική χρήση.
Η επεξεργασία των ΑΗΗΕ γίνεται σήμερα σε 7 κατάλληλα αδειοδοτημένες μονάδες επεξεργασίας ΑΗΗΕ σε όλη τη χώρα, πλην των λαμπτήρων οι οποίοι εξάγονται στο Βέλγιο. H μεθοδολογία που εφαρμόζεται είναι η πλήρης αποσυναρμολόγηση και η επιλεκτική απομάκρυνση των στοιχείων που απαιτεί η νομοθεσία. Στη χώρα μας η ετήσια παραγωγή αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού εκτιμάται στους 140.000-180.000 τόνους ετησίως. Τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού έχουν προσδιοριστεί από την ελληνική νομοθεσία ως ρεύμα αποβλήτων προτεραιότητας, λόγω της επικινδυνότητάς τους, της ταχείας αύξησης του όγκου τους και των σημαντικών επιπτώσεων που προκαλεί η παραγωγή του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στο περιβάλλον. Λόγω των παραπάνω η ευρωπαϊκή επιτροπή έχει προτείνει την αύξηση της ανακύκλωσης των ΑΗΗΕ στο 85% μέχρι το 2019. Αυτό σημαίνει ότι ο στόχος, που σήμερα ανέρχεται στα 4 κιλά ΑΗΗΕ ανά άτομο στην Ε.Ε. (ή ισοδύναμα 2 εκατομμύρια τόνοι) θα φτάσει τα 20 κιλά ανά άτομο το 2020 (10 εκατομμύρια τόνοι).
Με βάση τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την περίοδο 2011-2020, από εξοπλισμό ψύξης και κλιματισμού ελευθερώνονται κατά μέσον όρο ετησίως περισσότεροι από 6.700 τόνοι αερίων του θερμοκηπίου, τα οποία καταστρέφουν το όζον, με αποτέλεσμα κλιματικές ζημίες ύψους 1 δις ευρώ ετησίως. Η ακατάλληλη επεξεργασία και ανεξέλεγκτη απόρριψη αποβλήτων στις αναπτυσσόμενες χώρες συνιστά πρόβλημα για την υγεία των ανθρώπων, που εκτίθενται σε άκρως τοξικές ουσίες όταν αφαιρούν τα πολύτιμα υλικά από τα ΑΗΗΕ, χωρίς μεθόδους προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος. Αν δεν χρησιμοποιούνται βέλτιστες πρακτικές, χάνονται ανακυκλώσιμα πολύτιμα μέταλλα και πλαστικές ύλες, και προκαλείται σοβαρή υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με το Π.Δ. 117/2004 που αφορά τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) Άρθρο 5 παρ. 1: «Το πρόγραμμα εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ αποσκοπεί στην πρόληψη ή τον περιορισμό των ζημιογόνων για το περιβάλλον επιπτώσεων που προέρχονται από τις εργασίες διαχείρισής τους και στη λήψη των ενδεδειγμένων μέτρων σύμφωνα με τους στόχους και της γενικές κατευθύνσεις του Νόμου 2939/01». Παράλληλα προβλέπεται ότι για τους παραγωγούς ΗΗΕ απαιτείται «ειδική πρόβλεψη για τα νησιά και τις απομακρυσμένες περιοχές» (άρθρο 7, παρ2 γ1). Στο άρθρο 9 παρ.1 προβλέπεται ότι: «Απαγορεύεται η συλλογή, προσωρινή αποθήκευση, και μεταφορά των ΑΗΗΕ από κοινού με τα οικιακά απόβλητα. Η χωριστή συλλογή των ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης είναι υποχρεωτική και πραγματοποιείται σε ειδικούς χώρους (σημεία συλλογής) που φέρουν κατάλληλη επισήμανση και ειδικότερα: Α. Σε δημοτικά σημεία συλλογής που καθορίζονται από τους ΟΤΑ σε συνεργασία με τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης. Β. Σε καταστήματα λιανικού εμπορίου, ή σε εξειδικευμένα καταστήματα και Supermarkets που διακινούν ΗΗΕ».Επίσης στο άρθρο 9 Β.2 προβλέπεται ότι «Οι καταναλωτές και διανομείς υποχρεούνται να διαχωρίζουν τα ΑΗΗΕ από τα λοιπά οικιακά απόβλητα και να τα παραδίδουν σε ευχερώς προσβάσιμα σημεία συλλογής». Στη συνέχεια προβλέπεται ότι: «Η συλλογή και η μεταφορά των χωριστά συλλεγόμενων ΑΗΗΕ εκτελείται κατά τρόπο που α) βελτιστοποιεί την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των κατασκευαστικών στοιχείων ή ολόκληρων των συσκευών που είναι δυνατόν να επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν και β) να αποφεύγεται οποιαδήποτε διαρροή επικίνδυνων ουσιών».
Στο άρθρο 13 «Ενημέρωση των χρηστών» αναφέρεται ότι: «Οι παραγωγοί και οι διακινητές εξασφαλίζουν ότι οι χρήστες ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού οικιακής χρήσης ενημερώνονται δεόντως, μέσω των οδηγιών χρήσης ή στο σημείο πώλησης, σχετικά με: α) την υποχρέωση να μην διατίθενται πλέον τα ΑΗΗΕ μαζί με τα αστικά απόβλητα β) τα συστήματα επιστροφής και συλλογής στα οποία έχουν πρόσβαση γ) τον ρόλο τους στην επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση, και τις άλλες μορφές αξιοποίησης των ΑΗΗΕ, δ) τις δυνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία ως αποτέλεσμα της παρουσίας επικίνδυνων ουσιών στον ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό».
Στο Παράρτημα ΙΙΙ του διατάγματος αναφέρεται ότι: «Τόποι αποθήκευσης (μεταξύ άλλων προσωρινής) ΑΗΗΕ πριν από την επεξεργασία τους (με τη επιφύλαξη των απαιτήσεων της οδηγίας 1999/31/ΕΚ) είναι: Αδιάβροχες επιφάνειες όπου δει, με πρόβλεψη εγκαταστάσεων συλλογής υπερχειλιζόντων, καθώς και, οσάκις ενδείκνυται, διαχωριστών, εγκαταστάσεων καθαρισμού και συστημάτων απολιπάνσεως. Κάλυψη για την προστασία από τα καιρικά φαινόμενα, όπου δει».
Το Π.Δ. 15/2006 τροποποιεί το Π.Δ. 117/2004 σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2003/108 «για την τροποποίηση της οδηγίας 2002/96 σχετικά με τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) του Συμβουλίου της 8ης Δεκεμβρίου 2003. Σύμφωνα με την: Αριθ . Η.Π. 23615/651/Ε.103/ 09-05-2014 Καθορισμός κανόνων, όρων και προϋποθέσεων για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ), σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2012/19/ΕΚ «σχετικά με τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)», του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Ιουλίου 2012 και άλλες διατάξεις, στο άρθρο 3, παράγραφος 1 ως σημεία συλλογής νοούνται τα «σημεία που έχουν επιλεγεί ως κατάλληλα σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 6 για να απορρίπτουν οι τελικοί χρήστες τα ΑΗΗΕ ώστε να επιτυγχάνεται η χωριστή συλλογή τους. Τα σημεία συλλογής δεν υπόκεινται στις απαιτήσεις αδειοδότησης που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία σχετικά με τη συλλογή – μεταφορά αποβλήτων. Στην παράγραφο 2.13 «οι τελικοί χρήστες / καταναλωτές υποχρεούνται να διαχωρίζουν τα ΑΗΗΕ από τα λοιπά οικιακά απόβλητα και να τα παραδίδουν είτε στα σημεία συλλογής που προβλέπονται στην παράγραφο 2, είτε κατευθείαν σε επιχειρήσεις / μονάδες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση σύμφωνα με την υποπαράγραφο 2.1.1. του άρθρου 5Α.
Σύμφωνα με το άρθρο 6 (άρθρα 5,6 παρ.2 και 8 παρ.3 της Οδηγίας 2012/19/ΕΚ) Όροι και προϋποθέσεις για τη χωριστή συλλογή και μεταφορά ΑΗΗΕ «Για την ελαχιστοποίηση της διάθεσης των ΑΗΗΕ ως αδιαχώριστων (μεικτών) αστικών αποβλήτων και την επίτευξη υψηλού επιπέδου χωριστής συλλογής των ΑΗΗΕ, κυρίως και κατά προτεραιότητα, αποβλήτων εξοπλισμού ανταλλαγής θερμότητας ο οποίος περιέχει ουσίες που καταστρέφουν το όζον και φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου, λαμπτήρων φθορισμού που περιέχουν υδράργυρο, φωτοβολταϊκών πλαισίων και εξοπλισμού μικρού μεγέθους των κατηγοριών 5 και 6 του παραρτήματος ΙΙΙ, πρέπει να τηρούνται τουλάχιστον οι ειδικότερες απαιτήσεις που προβλέπονται στο παρόν άρθρο. 1.2: «Η χωριστή συλλογή των ΑΗΗΕ είναι υποχρεωτική και ως εκ τούτου απαγορεύεται η συλλογή και μεταφορά των ΑΗΗΕ από κοινού με τα λοιπά οικιακά απόβλητα. Άρθρο 6. Παρ. 2: «Η χωριστή συλλογή των ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης πραγματοποιείται σε σημεία συλλογής που φέρουν κατάλληλη επισήμανση και ειδικότερα: α) σε δημοτικά σημεία συλλογής που καθορίζονται από τους ΟΤΑ σε συνεργασία με τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της υποπαραγράφου 2.1. β) σε καταστήματα λιανικού εμπορίου, ή σε εξειδικευμένα καταστήματα και super markets που διακινούν ΗΗΕ, σε δημόσιες υπηρεσίες και επιχειρήσεις του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Ακόμη στην παράγραφο 2.1 προβλέπεται ότι: «Για την πραγματοποίηση της χωριστής συλλογής ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες ειδικότερες απαιτήσεις: 2.1.1. Οι ΟΤΑ από κοινού με ατομικά ή συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ υποχρεούνται: α) κατά τον καθορισμό των σημείων συλλογής να λαμβάνουν υπόψη κυρίως την πληθυσμιακή πυκνότητα και να εξασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα και προσβασιμότητα των σημείων συλλογής, ώστε οι τελικοί χρήστες και οι διανομείς να μπορούν να επιστρέφουν τα απόβλητα αυτά δωρεάν και β) να οργανώνουν τη συλλογή και μεταφορά των ογκωδών και βαρέων ΑΗΗΕ από το χώρο του τελικού χρήστη. Από την άλλη οι διανομείς υποχρεούνται «να προσφέρουν στους τελικούς χρήστες, στα καταστήματα λιανικής τα οποία διαθέτουν χώρους πώλησης ΗΗΕ εμβαδού τουλάχιστον 400 m2 ¨η πολύ κοντά σε αυτά τη δυνατότητα δωρεάν απόρριψης πολύ μικρών ΑΗΗΕ (καμία από τις εξωτερικές διαστάσεις δεν υπερβαίνει τα 25cm) χωρίς υποχρέωση αγοράς αντίστοιχου ΗΗΕ και στη συνέχεια να παραδίδουν τα ΑΗΗΕ σε νόμιμους συλλέκτες – μεταφορείς ΑΗΗΕ που συνεργάζονται με εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ. Επίσης «να συνάπτουν συμβάσεις συνεργασίας με εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ και να λαμβάνουν μέτρα για τη διασφάλιση της ορθής και ασφαλούς λειτουργίας των σημείων συλλογής που βρίσκονται στο χώρο τους.
Στον Νόμο 4042/2012 (Ποινική προστασία του περιβάλλοντος – Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ – Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων – Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ- Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής) στο άρθρο 14 (άρθρο 13 της Οδηγίας) «Προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος αναφέρεται ότι: «Η διαχείριση των αποβλήτων πραγματοποιείται χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ανθρώπινη υγεία και χωρίς να βλάπτεται το περιβάλλον και ιδίως: α) χωρίς να δημιουργείται κίνδυνος για το νερό, τον αέρα, το έδαφος, τα φυτά ή τα ζώα β) χωρίς να προκαλείται όχληση από θόρυβο ή οσμές και γ) χωρίς να επηρεάζεται δυσμενώς το τοπίο ή οι τοποθεσίες ιδιαίτερου ενδιαφέροντος».
Στο άρθρο 27 (άρθρο 11 της Οδηγίας) «επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση) στην παρ. 2 αναφέρεται ότι: «Για την επίτευξη των στόχων του παρόντος και τη μετάβαση σε μια Κοινωνία Ανακύκλωσης, με υψηλό επίπεδο αποδοτικότητας των πόρων, λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλιστεί η επίτευξη των ακόλουθών στόχων: α) έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων, όπως τουλάχιστον το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από τα νοικοκυριά και ενδεχομένως άλλης προέλευσης στο βαθμό που τα απόβλητα αυτά είναι παρόμοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, πρέπει να αυξηθεί κατ` ελάχιστον στο 50% κατά βάρος, β) έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η ανάκτηση άλλων υλικών, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών επίχωσης (backfilling) όπου γίνεται χρήση αποβλήτων για την υποκατάσταση άλλων υλικών, μη επικινδύνων αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων εξαιρουμένων των υλικών που απαντώνται στη φύση και τα οποία ορίζονται στην κατηγορία 170504 του καταλόγου αποβλήτων πρέπει να αυξηθεί κατ` ελάχιστον στο 70% κατά βάρος».
Στο άρθρο 29 (άρθρο 4 της Οδηγίας και παρ. 1 του άρθρου 36) «Ιεράρχηση των δράσεων και των εργασιών διαχείρισης των αποβλήτων» αναφέρεται στην παρ. 1 ότι: «Απαγορεύεται η εγκατάλειψη, η απόρριψη και η ανεξέλεγκτη διαχείριση των αποβλήτων. Στο άρθρο 2: «Στη νομοθεσία και την πολιτική για την πρόληψη και τη διαχείριση των αποβλήτων ισχύει κατά προτεραιότητα η ακόλουθη ιεράρχης όσον αφορά στα απόβλητα: α) πρόληψη, β) προετοιμασία και επαναχρησιμοποίηση, γ) ανακύκλωση, δ) άλλου είδους ανάκτηση όπως ανάκτηση ενέργειας και ε) διάθεση. Στο άρθρο 32 (άρθρο 31 της Οδηγίας) «Συμμετοχή του κοινού» αναφέρεται ότι: «Οι ενδιαφερόμενοι, οι αρχές και το ευρύ κοινό συμμετέχουν στην εκπόνηση των σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων και των προγραμμάτων για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων και έχουν πρόσβαση σε αυτά μετά την εκπόνησή τους.. Τα σχέδια και τα προγράμματα, καθώς και οι απαιτούμενες ενέργειες και δράσεις για την υλοποίησή τουςαναρτώνται σε διαδικτυακό τόπο στον οποίο έχει πρόσβαση το κοινό.
Στο άρθρο 37 (άρθρο 36 της Οδηγίας) «Επιβολή της εφαρμογής και κυρώσεις» στην παράγραφο 3 αναφέρεται ότι: «όταν οι Δήμοι ή τα συνιστώμενα από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) νομικά πρόσωπα για τη διαχείριση αποβλήτων, σύμφωνα με το άρθρο 30 του ν. 3536/2007 (Α΄42) χρησιμοποιούν Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) επιβάλλεται εις βάρος του οικείου Δήμου ή των ανωτέρω νομικών προσώπων, χρηματικό πρόστιμο, το ύφος του οποίου προσδιορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 30 του ν. 1650/1986… Οι ανωτέρω κυρώσεις επιβάλλονται ανεξάρτητα από την αστική ή ποινική ευθύνη του φορέα εκμετάλλευσης και ανεξάρτητα από τις διοικητικές κυρώσεις που προβλέπονται απ΄άλλες διατάξεις της κειμένης νομοθεσίας. Ποσοστό 40% επί του ανωτέρου προστίμου περιέρχεται στο Δημόσιο στον Κωδικό Αριθμό Εισόδου 3739 «Λοιπά πρόστιμα και χρηματικές ποινές επιβαλλόμενες από δικαστήρια και δημόσιες αρχές». Το υπόλοιπο 60% θα περιέρχεται στο Πράσινο Ταμείο και θα διατίθεται αποκλειστικά για τους σκοπούς που περιγράφονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 30 του ν. 1650/1986, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει».
Στο Άρθρο 44 του Ν4042/2012 «Συνέπειες μη συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία» προβλέπονται τα εξής: «Τα ποσά που καταβάλλονται από την Ελληνική Δημοκρατία ως χρηματικά πρόστιμα λόγω παραβιάσεων της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα απόβλητα και την επεξεργασία των αστικών λυμάτων και που απορρέουν από πράξεις ή παραλείψεις φυσικών ή νομικών προσώπων, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) ή νομικών προσώπων των ΟΤΑ για τη διαχείριση των αποβλήτων, και την επεξεργασία των αστικών λυμάτωνεπιβάλλονται ως χρηματικά πρόστιμα στα πρόσωπα αυτά. Στην περίπτωση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), τα οφειλόμενα ποσά παρακρατούνται κατά την διαδικασία κατανομής των κεντρικών αυτοτελών πόρων στους ΟΤΑ. Το ύψος του παρακρατούμενου ποσού από τους ανωτέρω πόρους είναι ανάλογο του επιβληθέντος προστίμου και επιμερίζεται στους ΟΤΑ, λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον καθορισμό του».
2.2.3. Αδειοδότηση ΧΥΤΑ – ΟΕΔΑ
Στο υπ` αριθμ. 3308/54/ΑΦ.6.1.5.4γ/28-1-2014 (ΑΔΑ: ΒΙΨΗΟΡ11-2Μ4) της Γενικής Διεύθυνσης Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Διεύθυνση Περιβάλλοντος με θέμα «Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων του έργου «Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων / Υπολειμμάτων (ΧΥΤΑ / ΧΥΤΥ) – Χώρος Διαχείρισης Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών & Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) – Μονάδας Ανακυκλώσιμων Υλικών – Μονάδας Παραγωγής Πέλλετ (pellet) και Μονάδας Λιπασματοποίησης (Παραγωγής compost) του οργανικού κλάσματος των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στην Π.Ε. Σάμου [Οργανωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Σάμου Περ. Βορ. Αιγαίου]» με φορέα του έργου τον ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΟΤΑ ΔΗΜΩΝ ΒΑΘΕΟΣ – ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΥ (ΦοΔΣΑ ΠΕ Σάμου), ενώ υπάγεται διοικητικά στην Δ.Κ. Μυτιληνιών, Δ.Ε. Πυθαγορείου του Δήμου Σάμου της Π.Ε. Σάμου, Νομού Σάμου, της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου» αποφασίζει την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (Π.Ο.) και περιορισμών, η εφαρμογή των οποίων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση και εφαρμογή του έργου: «Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων/ Υπολειμμάτων (ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ) [υφιστάμενος] – Χώρος Διαχείρισης Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών & Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ)[υπό υλοποίηση] – Μονάδας Ανακυκλώσιμων Υλικών [υφιστάμενος] – Μονάδα Παραγωγής Πέλλετ (pellet) και Μονάδας Λιπασματοποίησης (Παραγωγής compost) του οργανικού κλάσματος των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στην Π.Ε. Σάμου [Οργανωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Σάμου Περ. Βορ. Αιγαίου] η εκτέλεση και λειτουργία του οποίου βαραίνει τον ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΟΤΑ ΔΗΜΩΝ ΒΑΘΕΟΣ – ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΥ (ΦοΔΣΑ ΠΕ Σάμου).
Στην αδειοδότηση του ΟΕΔΑ αναφέρονται τα εξής: «Το έργο αφορά τον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) Ανατολικής Σάμου, ο οποίος λειτουργεί από το έτος 2006 στη θέση «Καμάρα», Δ.Κ. Μυτιληνιών, Δ.Ε. Πυθαγορείου, Π.Ε. Σάμου, ο οποίος κατασκευάστηκε για να εξυπηρετεί τους Καποδιστριακούς Δήμους Πυθαγορείου και Βαθέος, και το μετασχηματισμό αυτού σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) με μέση ημερήσια δυναμικότητα 41,69 τον/ημ. (υφιστάμενος), με εγκατάσταση εντός του συγκεκριμένου γηπέδου Μονάδας Μηχανικής και Αερόβιας Βιολογικής Επεξεργασίας Αστικών Αποβλήτων δυναμικότητας 14.000 τον. (11.000 τον. σύμμεικτων και 3.000 τον. προδιαλεγμένων οργανικών), Μονάδας επεξεργασίας των φυτικών υπολειμμάτων για παραγωγή πέλλετ (pellet) δυναμικότητας 300 – 500 kgr/h., Μονάδα Ανακυκλώσιμων Υλικών όπου θα μεταφορτώνονται σε container σύμμεικτα ανακυκλώσιμα υλικά από τους «Μπλε Κάδους» με τελικό προορισμό κάποιο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) εκτός νησιού σε συνεργασία με την Ε.Ε.Α.Α. (η οποία είχε συμπεριληφθεί στην ΑΕΠΟ του ΧΥΤΑ) και τέλος την ενσωμάτωση των εγκαταστάσεων Διαχείρισης Αποβλήτων από Εκσκαφές, Κατασκευές και Κατεδαφίσεις (Α.Ε.Κ.Κ.) με υγειονομική ταφή των υπολειμμάτων αυτών (που είχε αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά ως ανεξάρτητη εγκατάσταση σε όμορο γήπεδο αλλά δεν είχε υλοποιηθεί) στο ενιαίο πλέον γήπεδο όπου θα αναπτυχθούν και θα λειτουργούν όλες οι παραπάνω εγκαταστάσεις ως Οργανωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Σάμου Περ. Βορ. Αιγαίου.
Χώρος Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων από Εκσκαφές, Κατασκευές και Κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) και υγειονομικής ταφής των υπολειμμάτων αυτών και λοιπών αδρανών υλικών.
Πρόκειται για εγκαταστάσεις που έχουν αδειοδοτηθεί με την με Α.Π.οικ.29171/4198/9.11.2011 Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων που εκδόθηκε από το Τμ. Περ/ντος & Υδροοικονομίας Π.Ε. Σάμου σε όμορο γήπεδο του λειτουργούντα ΧΥΤΑ, εμβαδού 22 στρέμματα περίπου.
Είδος και ποσότητες εισερχόμενων αποβλήτων: Στην ΟΕΔΑ Σάμου θα καταλήγουν όλα τα μη επικίνδυνα απόβλητα του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (ΕΚΑ) (Απόφαση 2001/118/ΕΚ) που φέρουν κωδικό ΕΚΑ 20 και αυτά με κωδικό ΕΚΑ 17. Επιπλέον, δυνητικά θα γίνονται αποδεκτά όσα μη επικίνδυνα απόβλητα κρίνει ο Φορέας Λειτουργίας του έργου πως μπορούν να οδηγηθούν προς επεξεργασία και διάθεση, ασφαλώς, με βάση τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά τους.
Στην εγκατάσταση επεξεργασίας των ΑΕΚΚ και στον ΧΥΤ Αδρανών, θα γίνονται αποδεκτά τα απόβλητα του Ευρωπαϊκού Κατάλογου Αποβλήτων (ΕΚΑ) (Απόφαση 2001/118/ΕΚ) που φέρουν κωδικό ΕΚΑ 17 και ειδικότερα:
ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΙΣ (ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑI ΧΩΜΑ ΕΚΣΚΑΦΗΣ ΑΠΟ ΜΟΛΥΣΜΕΝΕΣ ΤΟΠΟΘEΣΙEΣ)
17 01 σκυρόδεμα, τούβλα, πλακάκια και κεραμικά
17 01 01 σκυρόδεμα
ΑΔΑ: ΒΙΨΗΟΡ1Ι-2Μ4
16
17 01 02 τούβλα
17 01 03 πλακάκια και κεραμικά
17 01 07 μείγμα σκυρoδέματoς, τούβλων, πλακακίων και κεραμικών εκτός εκείνων που
περιλαμβάνονται στο σημείο 17 01 06
17 02 ξύλο, γυαλί και πλαστικό
17 02 01 ξύλο
17 02 02 γυαλί
17 02 03 πλαστικό
17 03 μείγματα ασφάλτου και ορυκτής πίσσας, λιθανθρακόπισσα και προϊόντα πίσσας
17 03 02 μείγματα ορυκτής ασφάλτου εκτός εκείνων που περιλαμβάνονται στο σημείο 17 03 01
17 04 μέταλλα (περιλαμβανομένων και των κραμάτων τους)
17 04 01 χαλκός, μπρούντζος, ορείχαλκος
14 04 02 αλουμίνιο
17 04 03 μόλυβδος
17 04 04 ψευδάργυρος
17 04 05 σίδηρος και χάλυβας
17 04 06 κασσίτερος
17 04 07 ανάμεικτα μέταλλα
17 04 11 καλώδια εκτός εκείνων που περιλαμβάνονται στο σημείο 17 04 10
17 05 μέταλλα (περιλαμβανομένων και των κραμάτων τους)
17 05 04 χώματα και πέτρες άλλα από τα αναφερόμενα στο σημείο 17 05 03
17 05 06 μπάζα εκσκαφών άλλα από τα αναφερόμενα στο σημείο 17 05 05
17 06 μονωτικά υλικά και υλικά δομικών κατασκευών που περιέχουν αμίαντο
17 06 04 μονωτικά υλικά εκτός εκείνων που περιλαμβάνονται στα σημεία 17 06 01 και 17 06 03
17 08 υλικά δομικών κατασκευών με βάση τον γύψο
17 08 02 υλικά δομικών κατασκευών με βάση τον γύψο εκτός εκείνων που περιλαμβάνονται στο
σημείο 17 08 01
17 09 άλλα απόβλητα δομικών κατασκευών και κατεδαφίσεων
17 09 04 μείγματα αποβλήτων δομικών κατασκευών και κατεδαφίσεων εκτός εκείνων που
περιλαμβάνονται στα σημεία 17 09 01, 17 09 02 και 17 09 03__
β) Δεν θα γίνονται αποδεκτά τα ακόλουθα:
Όσα απόβλητα εμπίπτουν στην ΚΥΑ 13588/725/2006 – περί επικίνδυνων αποβλήτων. Δοχεία περιέχοντα υγρά ή αέρια υπό πίεση. Απόβλητα με υψηλό ποσοστό υγρασίας (>40%) ή υγρών
Επιπλέον σύμφωνα με την ΚΥΑ 29407/3508/16.12.2002 (άρθρο 6) στην ΟΕΔΑ δεν γίνονται δεκτά τα εξής: Τα υγρά απόβλητα.Τα απόβλητα, τα οποία σε συνθήκες υγειονομικής ταφής είναι εκρηκτικά, διαβρωτικά, οξειδωτικά, πολύ εύφλεκτα ή εύφλεκτα Τα απόβλητα νοσοκομείων και συναφή, προερχόμενα από ιατρικές ή κτηνιατρικές εγκαταστάσεις τα οποία είναι μολυσματικού ή τοξικού ή μικτού (μολυσματικού και τοξικού) χαρακτήρα σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις
Ολόκληρα μεταχειρισμένα ελαστικά αυτοκινήτων, εκτός από τα υλικά που προορίζονται για χρήση σε κατασκευαστικά έργα εντός της ΟΕΔΑ και τεμαχισμένα μεταχειρισμένα ελαστικά αυτοκινήτων. Οποιοσδήποτε άλλος τύπος αποβλήτων που δεν πληροί τα κριτήρια αποδοχής που παρουσιάζονται στο Παράρτημα ΙΙ του άρθρου 20 της ΚΥΑ 29407/3508/16.12.2002 και της υπ’ αριθμ. 50910/2727/2003. Επίσης, αδρανή υλικά πέραν αυτών που χρειάζονται ως υλικό επικάλυψης και των λοιπών εδαφικών υλικών που κρίνονται απαραίτητα για την ομαλή λειτουργία του (π.χ. ανυψούμενα αναχώματα, υλικά πυρόσβεσης, κλπ)
Επίσης, επισημαίνεται ότι θα πρέπει: «Να κατασκευαστεί περίφραξη του γηπέδου, στα σημεία που δεν υφίσταται, ώστε αφενός να παρεμποδίζεται η διασπορά μικροαπορριμμάτων στην ευρύτερη περιοχή και η είσοδος στον χώρο, ζώων και αναρμόδιων με το έργο προσώπων και αφετέρου να εξασφαλίζεται η οριοθέτηση της ιδιοκτησίας του χώρου.
Σε ό,τι αφορά τα επικίνδυνα απόβλητα – Ειδικά Ρεύματα η ΟΕΔΑ προβλέπει ότι «ο φορέας πρέπει να ενταχθεί ή να συμβληθεί με εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ και χρησιμοποιημένων ελαστικών, σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. 3. Τα επικίνδυνα απόβλητα που ενδεχομένως εντοπιστούν στα εισερχόμενα απόβλητα θα πρέπει να διαχωρίζονται και να τοποθετούνται σε χωριστούς κάδους μέχρι την παράδοσή τους. Η παραμονή τους εκεί δεν θα πρέπει να ξεπερνά το ένα (1) έτος και θα παραδίδονται σε νόμιμα αδειοδοτημένη εταιρεία, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει η κείμενη νομοθεσία. Απαγορεύεται η εγκατάλειψη, η απόρριψη και ανεξέλεγκτη διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων.. Η διαχείριση των μεταχειρισμένων Λιπαντικών – Ελαίων να γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΔ υπ’αρ.82/04 μαζί με τα αντίστοιχα των υπόλοιπων δραστηριοτήτων που λειτουργούν στην ΟΕΔΑ».
Τέλος, στην ΟΕΔΑ επισημαίνεται ότι «μέχρι να λειτουργήσουν όλες οι εγκαταστάσεις στον ΟΕΔΑ Σάμου, ο ΧΥΤΥ θα μπορεί να δέχεται, μεταξύ άλλων, και τα εξής απόβλητα: «απορριπτόμενος ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός άλλος από τον αναφερόμενο στα σηεμία 20 01 21* (σωλήνες φθορισµού και άλλα απόβλητα περιέχοντα υδράργυρο), 20 01 23+ (* απορριπτόµενος εξοπλισµός που περιέχει χλωροφθοράνθρακες) και 20 01 35* (απορριπτόµενος ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισµός άλλος από τον αναφερόµενο στα σηµεία 20 0121και 20 0123 που περιέχει επικίνδυνα συστατικά στοιχεία (6 )».
Αποτύπωση της κατάστασης στο Δήμο Σάμου
2.1:Σύμβαση για την εναλλακτική διαχείριση δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας.
Ο Σύνδεσμος ΟΤΑ Ανατολικής Σάμου, στις 30-11-2009 υπέγραψε σύμβαση συνεργασίας για την εναλλακτική διαχείριση δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας με την εταιρεία «Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης – Ανακύκλωσης Α.Ε.». Στη σύμβαση προβλέπονται τα εξής (Δ. Περιγραφή του έργου):
Τα απόβλητα που αποτελούν αντικείμενο συλλογής, μεταφοράς, διαλογής και αξιοποίησης είναι τα δημοτικά απόβλητα συσκευασίας (χαρτί/χαρτόνι – λοιπές συσκευασίες).
Οι παραγωγοί καλούνται να τοποθετούν τα απόβλητα συσκευασίας που είναι κατασκευασμένα από ανακυκλώσιμα υλικά (χαρτί/χαρτόνι – λοιπές συσκευασίες) στους κάδους μηχανικής αποκομιδής. Τα απόβλητα συσκευασίας θα συλλέγονται από το Σύνδεσμο και θα μεταφέρονται με το ειδικό απορριμματοφόρο όχημα συλλογής που θα του διαθέσει αποκλειστικά για το σκοπό αυτό η ΕΕΑΑ.
Τα συλλεγόμενα υλικά εκφορτώνονται στο χώρο μεταφόρτωσης που λειτουργεί στη θέση «Καμάρα» και οδηγούνται σε περαιτέρω διαλογή, ενώ τα ανακτώμενα υλικά προωθούνται προς ανακύκλωση κατά την κρίση της ΕΕΑΑ.
Στην σύμβαση αναφέρεται ότι η εταιρεία διαθέτει Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) στην Αττική στο οποίο θα μεταφέρονται τα συλλεγόμενα υλικά προς περαιτέρω διαλογή και επεξεργασία. Βάσει της σύμβασης, ο Σύνδεσμος συλλέγει και μεταφέρει τα δημοτικά απόβλητα στο χώρο μεταφόρτωσης και το προκύπτον από τη διαλογή υπόλειμμα διατίθεται στο ΧΥΤΑ στην Αττική, ως τμήμα του συνολικού υπολείμματος που προκύπτει από τη διαλογή των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας στο ΚΔΑΥ. Εάν ο φορέας διαχείρισης του ΧΥΤΑ Αττικής αρνηθεί να παραλάβει το υπόλειμμα , ο Σύνδεσμος αναλαμβάνει την τελική διάθεσή του. Παράλληλα ο Σύνδεσμος διαθέτει το αναγκαίο προσωπικό για την συλλογή και μεταφορά των αποβλήτων στον χώρο Μεταφόρτωσης και αναλαμβάνει την τοποθέτηση των κάδων, έχοντας και την ευθύνη των εργασιών συντήρησης και επισκευής τους. Επίσης, αναλαμβάνει την κατασκευή της απαραίτητης υποδομής (ράμπα φόρτωσης και χοάνη εκφόρτωσης). Στις υποχρεώσεις της εταιρείας είναι η διαλογή των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας, το κόστος λειτουργίας και συντήρησης του ΚΔΑΥ, το κόστος προμήθειας και τοποθέτησης των κάδων και του απαιτούμενου απορριμματοφόρου (αν` αυτού παραχωρήθηκε στο Δήμο πρέσα). Επίσης, αναλαμβάνει το κόστος μεταφοράς των υλικών στο ΚΔΑΥ ενώ, βάσει της σύμβασης, διαθέτει κατά την κρίση της τα δευτερογενή υλικά που προέρχονται από τα συλλεγόμενα απόβλητα χωρίς κανένα αντάλλαγμα προς το Σύνδεσμο.
Με βάση τα υφιστάμενα πρωτόκολλα παράδοσης – παραλαβής στον Σύνδεσμο παραδόθηκαν (28/3/2010 και 30-3-2010) 200 μπλε κάδοι ανακύκλωσης χαρτιού οι οποίοι τοποθετήθηκαν, ενώ στις 26-11-2013 παραδόθηκαν 130 κάδοι για μπουκάλια και επιπλέον 70 για χαρτί που δεν έχουν ακόμη τοποθετηθεί. Από πλευράς Συνδέσμου και Δήμου Σάμου εκκρεμούν κάποιες εργασίες στο χώρο του ΧΥΤΑ που είναι αναγκαίες για την ενεργοποίηση των δύο ρευμάτων (δεν έχει γίνει η ασφαλτόστρωση του δρόμου, εκκρεμούν ηλεκτρολογικές εργασίες) και επομένως η διανομή των κάδων δεν θα έχει αποτέλεσμα, εφόσον δεν γίνουν οι παραπάνω εργασίες που, με βάση την υπογραφείσα σύμβαση, αποτελούν συμβατικές υποχρεώσεις του Δήμου. Περαιτέρω διαπιστώνεται κακή ενημέρωση των πολιτών οι οποίοι χρησιμοποιούν τους κάδους ανακύκλωσης ως κάδους γενικής χρήσεως. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται η λήψη μέτρων για την ευαισθητοποίηση των πολιτών, η ολοκλήρωση των εκκρεμούντων εργασιών στον χώρο του ΧΥΤΑ και η τοποθέτηση των κάδων που έχουν παραδοθεί και όσων εκκρεμούν για την ουσιαστική ενεργοποίηση της ανακύκλωσης των υλικών συσκευασίας.
Λόγω της υφιστάμενης κατάστασης, τα υλικά που συλλέγονται αυτή τη στιγμή έχουν μεγάλο όγκο υπολείμματος, το οποίο διαχωρίζεται στην Αττική. Η διαχείριση του υπολείμματος με βάση την σύμβαση αποτελεί ευθύνη του Δήμου. Καθώς δεν είναι δυνατή η διάθεσή του σε ΧΥΤΑ της Αττικής, ζητήθηκε η υπογραφή συμπληρωματικής διάθεσής του στο ΧΥΤΑ Θήβας με οικονομική επιβάρυνση του Συνδέσμου. Η σύμβαση με την εταιρεία ΕΕΑΑ λήγει τον προσεχή Νοέμβριο αλλά σύμφωνα με τους όρους της, εάν ο Σύνδεσμος επιθυμεί την μη ανανέωσή της ή τροποποίησή της θα πρέπει να το πράξει μέχρι τον Μάρτιο, γιατί διαφορετικά θα ανανεωθεί αυτόματα για 6 χρόνια. Άποψη του Συμπαραστάτη του Δημότη είναι ότι εάν ο Σύνδεσμος αναλάβει την ανανέωση ή τροποποίηση της σύμβασης θα πρέπει να διαπραγματευθεί την μεταφορά της ευθύνης του υπολείμματος στην εταιρεία προκειμένου να αποφύγει τυχόν οικονομικό κόστος. Εάν δε, ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες εργασίες στο χώρο του ΧΥΤΑ θα μειωθεί, ούτως ή άλλως, το υπόλειμμα και η διαχείρισή του δεν θα αποτελεί πρόβλημα για την ΕΕΑΑ. Επίσης απαιτείται η ανάληψη άμεσα μέτρων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών.
2.2:Σύμβαση με την ανακύκλωση συσκευών Α.Ε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο Συμπαραστάτης του Δημότη σε συνεργασία με τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου και τον Σύνδεσμο ΟΤΑ, ο Δήμος Σάμου αυτή την στιγμή εκτελεί μία σύμβαση για την ανακύκλωση Ηλεκτρικών και Ηλεκτρονικών Συσκευών (ΑΗΗΕ) με την εταιρεία «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.». Υπήρχε και μία ακόμη σύμβαση με τον Σύνδεσμο ΟΤΑ Δυτικής Σάμου η οποία υπεγράφη, με την ίδια εταιρεία, στις 22/10/2009 η οποία όμως εφόσον ο Σύνδεσμός τελεί υπό εκκαθάριση δεν είναι σε ισχύ. Η τρέχουσα σύμβαση υπεγράφη την 1η/08/2012 με τον Δήμο Σάμου. Σε αυτήν προβλέπεται ότι ο Δήμος στη βάση του προγράμματος «Συλλογή Ογκωδών» αναλαμβάνει την συλλογή, φόρτωση και μεταφορά των ΑΗΗΕ προς το σημείο συλλογής που έχει ορίσει ο Δήμος όπου τοποθετούνται τα ειδικά containers στα οποία τοποθετούνται τα συλλεχθέντα ΑΗΗΕ. Οι δημότες θα πρέπει να ενημερώνονται ως προς τα σημεία συλλογής και τον χρόνο παραλαβής των αποβλήτων. «Ειδικά για τους απόβλητους λαμπτήρες (ΑΗΗΕ κατηγορίας 5β) η Εταιρεία θα προμηθεύσει το Δήμο με ειδικά μέσα συλλογής. Συμφωνείται μεταξύ των μερών, ότι για τις εργασίες διαχείρισης των ΑΗΗΕ θα ακολουθούνται οι τεχνικές προδιαγραφές, όπως παρατίθενται στο Παράρτημα Α της σύμβασης.
Ακόμη προβλέπεται ότι ο δημοτικός χώρος συγκέντρωσης των ΑΗΗΕ θα πρέπει να είναι φυλασσόμενος και να λειτουργεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετούνται και οι πολίτες που θέλουν να μεταφέρουν με δικά τους μέσα τα προς ανακύκλωση ΑΗΗΕ. Τον Δήμο βαρύνουν όλες οι δαπάνες μισθών, ημερομισθίων, ασφαλιστικών εισφορών κυρίων και επικουρικών ασφαλιστικών ταμείων του προσωπικού που θα απασχολεί για την εκτέλεση των εργασιών ενώ η καταβολή της αμοιβής, για τα συλλεχθέντα ΑΗΗΕ θα πραγματοποιείται εντός ενός μηνός από το τέλος εκάστου μηνός, οπότε ο Δήμος εξέδωσε τα σχετικά παραστατικά προς την Εταιρεία. Επίσης ο Δήμος οφείλει να μεριμνά για την κατάρτιση και εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα ασφάλειας και γνώσης χειρισμού συλλογής, μεταφοράς και αποθήκευσης των ΑΗΗΕ για την αποφυγή κάθε κινδύνου για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον, να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλούς φύλαξης του χώρου συγκέντρωσης των ΑΗΗΕ για την αποφυγή πρόκλησης ζημιών στα μέσα συλλογής ΑΗΗΕ και ανάφλεξης ή πρόκλησης πυρκαγιών ή εκρήξεων των ΑΗΗΕ που συλλέγονται μέσα σε αυτούς. Παράλληλα, σύμφωνα με την σύμβαση, ο Δήμος υποχρεούται να ενημερώνει τους δημότες μέσω προωθητικών ενεργειών για την ύπαρξη και λειτουργία των σημείων συλλογής στην περιφέρειά του ενώ σε περίπτωση παράδοσης άσχετων με ΑΗΗΕ αντικειμένων όπως π.χ. αστικά απορρίμματα κτλ το container θα επιστρέφεται στον χώρο προσωρινής αποθήκευση του Δήμου με σκοπό τον διαχωρισμό των ΑΗΗΕ και την αφαίρεση των ξένων υλικών από τον Δήμο. Η εταιρεία οφείλει να τοποθετήσει containers και πλαστικούς κάδους των 240lt για την συλλογή μικρών ΑΗΗΕ.
Σύμφωνα με επιστολή της εταιρείας με αρ.πρωτ.: 8630/29/1/2015 η εταιρεία παρείχε στον Δήμο Σάμου 3 container εκ των οποίων απέσυρε τα 2 το 2013 λόγω της πτωτικής τάσης της συλλογής ΑΗΗΕ και, όπως αναφέρει, έπειτα από συνεννόηση και συμφωνία με τον αρμόδιο τότε Αντιδήμαρχο. Επίσης αναφέρει ότι έχει παραχωρήσει στον Δήμο Σάμου 2 Metal Box μεγάλα (λαμπτήρων), 1 Metal Box μικρό (λαμπτήρων), 1 χάρτινο stand (λαμπτήρων), 2 πλαστικούς κάδους 240 lt και ένα Plexiglass 450 lt.(δεν γνωρίζουμε πού τοποθετήθηκαν αυτά). H διάρκεια της σύμβασης προσδιορίζεται στο ένα έτος αλλά προβλέπεται ότι θα ανανεώνεται αυτόματα ανά έτος, εκτός εάν ένα από τα μέρη γνωστοποιήσει εγγράφως στο άλλο καταγγελία της σύμβασης όχι αργότερα από ένα μήνα πριν τη λήξη της διάρκειάς της ή τη λήξη κάθε ανανεούμενης περιόδου. Επομένως αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο στάδιο της δεύτερης ανανέωσής της και ισχύει μέχρι τον Αύγουστο του 2015. Η εταιρεία διατηρεί το δικαίωμα να ζητήσει λύση σύμβασης εάν διαπιστωθεί μη συλλογή ικανοποιητικής ποσότητας από το Δήμο.
Στο Παράρτημα Α της σύμβασης αναφέρονται ρητώς όλα οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις εργασιών διαχείρισης ΑΗΗΕ και οι τεχνικές προδιαγραφές. Ειδικότερα αναφέρονται οι γενικές αρχές που διέπουν τις εργασίες διαχείρισης των ΑΗΗΕ και για τις οποίες απαιτείται η ασφαλής τοποθέτησή τους με γνώμονα την ασφάλεια του εργατικού δυναμικού αλλά και η ιδιαίτερη προσοχή κατά τις εργασίες διαχείρισης κάποιον ομάδων ΑΗΗΕ όπως είναι για παράδειγμα οι Λαμπτήρες εκκένωσης αερίων. Για τους τελευταίους αναφέρεται ότι: «δεν επιτρέπεται να φορτώνονται «χύμα», διότι είναι πολύ εύκολη η καταστροφή τους λόγω της ιδιαίτερης ευαισθησίας που παρουσιάζουν σε οποιαδήποτε μηχανική καταπόνηση. Η τοποθέτησή τους πρέπει να γίνεται σε σημεία προφυλαγμένα από καιρικά φαινόμενα, μακριά από σημεία πτώσης υλικών και πάνω σε αδιαπέρατο έδαφος. Οι ευθύγραμμοι λαμπτήρες τοποθετούνται είτε στα ειδικά σχεδιασμένα για αυτή την χρήση μεταλλικά κουτιά (ανάλογα με το μήκος τους) ή στα ειδικά χαρτοκιβώτια (συγκεκριμένα σε αυτό με ην μεγαλύτερη διάσταση). Οι υπόλοιποι λαμπτήρες τοποθετούνται είτε στο μικρότερο χαρτοκιβώτιο ή σε οποιοδήποτε από τα δύο μεταλλικά κουτιά».
Ακόμη αναφέρεται ότι ο χώρος στον οποίο θα βρίσκεται το container πρέπει να είναι περιφραγμένος και να διαθέτει στοιχειώδη ασφάλεια, λόγω του ότι τα ΑΗΗΕ είναι συσκευές που έχουν οικονομική αξία ενώ θα πρέπει να υπάρχει ο παρακάτω εξοπλισμός: Χειροκίνητοι ήλεκτρικοί παλετοφόροι για την μεταφορά παλετών, παλετοφόρο ανυψωτικό μηχάνημα (κλαρκ), παλετοκιβώτιο για αποθήκευση των μη ογκωδών ΑΗΗΕ, χώροι γραφείων έκδοσης σχετικών παραστατικών, ασφαλές κλείσιμο εισόδου, πιστοποιημένοι περιέκτες αποθήκευσης σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Σημειώνεται ότι ο χώρος στον οποίο βρίσκεται το container είναι ο ΧΥΤΑ αλλά δεν πληρούνται οι περισσότερες από τις υπόλοιπες προδιαγραφές όπως ορίζονται στο παράρτημα Α της Σύμβασης. Οι πολίτες δεν είναι ενημερωμένοι για την δυνατότητα μεταφοράς ΑΗΗΕ στον χώρο αυτό ενώ δεν έχει γίνει εκπαίδευση των υπαλλήλων σχετικά με την ασφαλή μεταφορά των ΑΗΗΕ και ειδικότερα αυτών που θεωρούνται τοξικά απόβλητα.
Η εταιρεία «Ανακύκλωση συσκευών α.ε.» με την από 29/1/2015 επιστολή της, και έπειτα από σχετικά ερωτήματα που τέθηκαν τόσο από το Δήμο Σάμου όσο και από τον Συμπαραστάτη του Δημότη αναφέρει ότι: «Σε κάθε περίπτωση, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος, αρχή που πρωτίστως υπηρετεί η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.. θα αναλάβει, τη συλλογή των αποβλήτων λαμπτήρων που κατά παράβαση της σύμβασης συνεργασίας δεν αποτέθηκαν στα κατάλληλα μέσα συλλογής που είχε προμηθεύσει στο συνεργαζόμενο Δήμο. Τονίζεται ότι η ενέργεια αυτή δεν συνεπάγεται την ανάληψη ευθύνης για όποια πιθανή περιβαλλοντική ζημία έχει προκληθεί από τη μη τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεων του Δήμου».
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έγινε δυνατό να συγκεντρώσει ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης, στα πλαίσια της σύμβασης τοποθετήθηκε κοντέινερ και κάδος συλλογής λαμπτήρων στον χώρο της Μαυρογενείου Σχολής. Το κοντέινερ στη συνέχεια απομακρύνθηκε καθώς δεν είχε περιβαλλοντική αδειοδότηση, με δικαστική απόφαση, αλλά διατηρήθηκε ο κάδος για τον οποίο δεν απαιτείται αδειοδότηση καθώς αποτελεί πρωτογενές σημείο συλλογής. Ωστόσο, η εναπόθεση λαμπτήρων στον κάδο γινόταν χωρίς καμία τήρηση των κανόνων εναπόθεσής τους από πολίτες και ιδιώτες οι οποίοι προφανώς αγνοούσαν του κανόνες ορθής διαχείρισης των αποβλήτων αυτών. Παράλληλα, δεν πληρούνται οι προβλεπόμενοι από την νομοθεσία και την σύμβαση όρων για την προστασία των αποβλήτων. Δεν κατέστη δυνατό να διαπιστωθεί εάν υπήρξε οποιαδήποτε προωθητική ενέργεια ενημέρωσης των δημοτών για την ανακύκλωση ΑΗΗΕ. Η παρουσία, ωστόσο, των αποβλήτων αυτών στον χώρο του Μαυρογενείου, και μάλιστα δίπλα στο σχολείο που στεγάζεται στον ίδιο χώρο (3οΝηπιαγωγείο) είναι σαφές ότι αποτελεί μέγιστο περιβαλλοντικό πρόβλημα αλλά και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τόσο των παιδιών όσο και όσων πολιτών που βρίσκονται στο χώρο και θα πρέπει να υποδειχθεί άλλο σημείο συλλογής για την συγκέντρωσή τους ή να ληφθούν τα απόλυτα αναγκαία περιβαλλοντικά μέτρα και μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας και να παρακολουθείται η συνεχής και ορθή συλλογή και αποκομιδή των ΑΗΗΕ. Παράλληλα θα πρέπει να γίνει ενημέρωση των πολιτών για την διαχείριση των ογκωδών ΑΗΗΕ και την χρήση ή όχι του container που βρίσκεται εντός του χώρου του ΧΥΤΑ. .
2.2.1 ΑΗΗΕ – Ειδικότερες νομοθετικές προβλέψεις
Εναλλακτική Διαχείριση Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)
Τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) έχουν προσδιοριστεί από την Κοινοτική και την Εθνική μας νομοθεσία ως ρεύμα αποβλήτων προτεραιότητας, λόγω της επικινδυνότητάς τους, της ταχείας αύξησης του όγκου τους και των σημαντικών επιπτώσεων που προκαλεί η παραγωγή του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στο περιβάλλον, εξ αιτίας της υψηλής κατανάλωσης ενέργειας. Οι διατάξεις των ΠΔ 117/2004 (ΦΕΚ 82 Α) και ΠΔ 15/2006 (ΦΕΚ12Α), σε συμμόρφωση με τις διατάξεις των Οδηγιών 2002/96/ΕΚ (WEEE), 2002/95/ΕΚ (RoHS) και 108/2003/ΕΚ, επιβάλλουν τη χωριστή συλλογή των ΑΗΗΕ από τα οικιακά απόβλητα και την εξειδικευμένη επεξεργασία τους, με σκοπό την αξιοποίησή τους κατά την οποία θα πρέπει να επιτυγχάνεται υψηλό επίπεδο ανακύκλωσης. Στο πεδίο εφαρμογής των νομοθετικών διατάξεων εμπίπτουν όλα τα είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΗΗΕ) που χρησιμοποιούνται από τους καταναλωτές καθώς και τα είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού που προορίζονται για επαγγελματική χρήση.
Η επεξεργασία των ΑΗΗΕ γίνεται σήμερα σε 7 κατάλληλα αδειοδοτημένες μονάδες επεξεργασίας ΑΗΗΕ σε όλη τη χώρα, πλην των λαμπτήρων οι οποίοι εξάγονται στο Βέλγιο. H μεθοδολογία που εφαρμόζεται είναι η πλήρης αποσυναρμολόγηση και η επιλεκτική απομάκρυνση των στοιχείων που απαιτεί η νομοθεσία. Στη χώρα μας η ετήσια παραγωγή αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού εκτιμάται στους 140.000-180.000 τόνους ετησίως. Τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού έχουν προσδιοριστεί από την ελληνική νομοθεσία ως ρεύμα αποβλήτων προτεραιότητας, λόγω της επικινδυνότητάς τους, της ταχείας αύξησης του όγκου τους και των σημαντικών επιπτώσεων που προκαλεί η παραγωγή του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στο περιβάλλον. Λόγω των παραπάνω η ευρωπαϊκή επιτροπή έχει προτείνει την αύξηση της ανακύκλωσης των ΑΗΗΕ στο 85% μέχρι το 2019. Αυτό σημαίνει ότι ο στόχος, που σήμερα ανέρχεται στα 4 κιλά ΑΗΗΕ ανά άτομο στην Ε.Ε. (ή ισοδύναμα 2 εκατομμύρια τόνοι) θα φτάσει τα 20 κιλά ανά άτομο το 2020 (10 εκατομμύρια τόνοι).
Με βάση τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την περίοδο 2011-2020, από εξοπλισμό ψύξης και κλιματισμού ελευθερώνονται κατά μέσον όρο ετησίως περισσότεροι από 6.700 τόνοι αερίων του θερμοκηπίου, τα οποία καταστρέφουν το όζον, με αποτέλεσμα κλιματικές ζημίες ύψους 1 δις ευρώ ετησίως. Η ακατάλληλη επεξεργασία και ανεξέλεγκτη απόρριψη αποβλήτων στις αναπτυσσόμενες χώρες συνιστά πρόβλημα για την υγεία των ανθρώπων, που εκτίθενται σε άκρως τοξικές ουσίες όταν αφαιρούν τα πολύτιμα υλικά από τα ΑΗΗΕ, χωρίς μεθόδους προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος. Αν δεν χρησιμοποιούνται βέλτιστες πρακτικές, χάνονται ανακυκλώσιμα πολύτιμα μέταλλα και πλαστικές ύλες, και προκαλείται σοβαρή υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με το Π.Δ. 117/2004 που αφορά τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) Άρθρο 5 παρ. 1: «Το πρόγραμμα εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ αποσκοπεί στην πρόληψη ή τον περιορισμό των ζημιογόνων για το περιβάλλον επιπτώσεων που προέρχονται από τις εργασίες διαχείρισής τους και στη λήψη των ενδεδειγμένων μέτρων σύμφωνα με τους στόχους και της γενικές κατευθύνσεις του Νόμου 2939/01». Παράλληλα προβλέπεται ότι για τους παραγωγούς ΗΗΕ απαιτείται «ειδική πρόβλεψη για τα νησιά και τις απομακρυσμένες περιοχές» (άρθρο 7, παρ2 γ1). Στο άρθρο 9 παρ.1 προβλέπεται ότι: «Απαγορεύεται η συλλογή, προσωρινή αποθήκευση, και μεταφορά των ΑΗΗΕ από κοινού με τα οικιακά απόβλητα. Η χωριστή συλλογή των ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης είναι υποχρεωτική και πραγματοποιείται σε ειδικούς χώρους (σημεία συλλογής) που φέρουν κατάλληλη επισήμανση και ειδικότερα: Α. Σε δημοτικά σημεία συλλογής που καθορίζονται από τους ΟΤΑ σε συνεργασία με τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης. Β. Σε καταστήματα λιανικού εμπορίου, ή σε εξειδικευμένα καταστήματα και Supermarkets που διακινούν ΗΗΕ».Επίσης στο άρθρο 9 Β.2 προβλέπεται ότι «Οι καταναλωτές και διανομείς υποχρεούνται να διαχωρίζουν τα ΑΗΗΕ από τα λοιπά οικιακά απόβλητα και να τα παραδίδουν σε ευχερώς προσβάσιμα σημεία συλλογής». Στη συνέχεια προβλέπεται ότι: «Η συλλογή και η μεταφορά των χωριστά συλλεγόμενων ΑΗΗΕ εκτελείται κατά τρόπο που α) βελτιστοποιεί την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των κατασκευαστικών στοιχείων ή ολόκληρων των συσκευών που είναι δυνατόν να επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν και β) να αποφεύγεται οποιαδήποτε διαρροή επικίνδυνων ουσιών».
Στο άρθρο 13 «Ενημέρωση των χρηστών» αναφέρεται ότι: «Οι παραγωγοί και οι διακινητές εξασφαλίζουν ότι οι χρήστες ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού οικιακής χρήσης ενημερώνονται δεόντως, μέσω των οδηγιών χρήσης ή στο σημείο πώλησης, σχετικά με: α) την υποχρέωση να μην διατίθενται πλέον τα ΑΗΗΕ μαζί με τα αστικά απόβλητα β) τα συστήματα επιστροφής και συλλογής στα οποία έχουν πρόσβαση γ) τον ρόλο τους στην επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση, και τις άλλες μορφές αξιοποίησης των ΑΗΗΕ, δ) τις δυνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία ως αποτέλεσμα της παρουσίας επικίνδυνων ουσιών στον ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό».
Στο Παράρτημα ΙΙΙ του διατάγματος αναφέρεται ότι: «Τόποι αποθήκευσης (μεταξύ άλλων προσωρινής) ΑΗΗΕ πριν από την επεξεργασία τους (με τη επιφύλαξη των απαιτήσεων της οδηγίας 1999/31/ΕΚ) είναι: Αδιάβροχες επιφάνειες όπου δει, με πρόβλεψη εγκαταστάσεων συλλογής υπερχειλιζόντων, καθώς και, οσάκις ενδείκνυται, διαχωριστών, εγκαταστάσεων καθαρισμού και συστημάτων απολιπάνσεως. Κάλυψη για την προστασία από τα καιρικά φαινόμενα, όπου δει».
Το Π.Δ. 15/2006 τροποποιεί το Π.Δ. 117/2004 σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2003/108 «για την τροποποίηση της οδηγίας 2002/96 σχετικά με τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) του Συμβουλίου της 8ης Δεκεμβρίου 2003. Σύμφωνα με την: Αριθ . Η.Π. 23615/651/Ε.103/ 09-05-2014 Καθορισμός κανόνων, όρων και προϋποθέσεων για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ), σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2012/19/ΕΚ «σχετικά με τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)», του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Ιουλίου 2012 και άλλες διατάξεις, στο άρθρο 3, παράγραφος 1 ως σημεία συλλογής νοούνται τα «σημεία που έχουν επιλεγεί ως κατάλληλα σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 6 για να απορρίπτουν οι τελικοί χρήστες τα ΑΗΗΕ ώστε να επιτυγχάνεται η χωριστή συλλογή τους. Τα σημεία συλλογής δεν υπόκεινται στις απαιτήσεις αδειοδότησης που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία σχετικά με τη συλλογή – μεταφορά αποβλήτων. Στην παράγραφο 2.13 «οι τελικοί χρήστες / καταναλωτές υποχρεούνται να διαχωρίζουν τα ΑΗΗΕ από τα λοιπά οικιακά απόβλητα και να τα παραδίδουν είτε στα σημεία συλλογής που προβλέπονται στην παράγραφο 2, είτε κατευθείαν σε επιχειρήσεις / μονάδες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση σύμφωνα με την υποπαράγραφο 2.1.1. του άρθρου 5Α.
Σύμφωνα με το άρθρο 6 (άρθρα 5,6 παρ.2 και 8 παρ.3 της Οδηγίας 2012/19/ΕΚ) Όροι και προϋποθέσεις για τη χωριστή συλλογή και μεταφορά ΑΗΗΕ «Για την ελαχιστοποίηση της διάθεσης των ΑΗΗΕ ως αδιαχώριστων (μεικτών) αστικών αποβλήτων και την επίτευξη υψηλού επιπέδου χωριστής συλλογής των ΑΗΗΕ, κυρίως και κατά προτεραιότητα, αποβλήτων εξοπλισμού ανταλλαγής θερμότητας ο οποίος περιέχει ουσίες που καταστρέφουν το όζον και φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου, λαμπτήρων φθορισμού που περιέχουν υδράργυρο, φωτοβολταϊκών πλαισίων και εξοπλισμού μικρού μεγέθους των κατηγοριών 5 και 6 του παραρτήματος ΙΙΙ, πρέπει να τηρούνται τουλάχιστον οι ειδικότερες απαιτήσεις που προβλέπονται στο παρόν άρθρο. 1.2: «Η χωριστή συλλογή των ΑΗΗΕ είναι υποχρεωτική και ως εκ τούτου απαγορεύεται η συλλογή και μεταφορά των ΑΗΗΕ από κοινού με τα λοιπά οικιακά απόβλητα. Άρθρο 6. Παρ. 2: «Η χωριστή συλλογή των ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης πραγματοποιείται σε σημεία συλλογής που φέρουν κατάλληλη επισήμανση και ειδικότερα: α) σε δημοτικά σημεία συλλογής που καθορίζονται από τους ΟΤΑ σε συνεργασία με τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της υποπαραγράφου 2.1. β) σε καταστήματα λιανικού εμπορίου, ή σε εξειδικευμένα καταστήματα και super markets που διακινούν ΗΗΕ, σε δημόσιες υπηρεσίες και επιχειρήσεις του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Ακόμη στην παράγραφο 2.1 προβλέπεται ότι: «Για την πραγματοποίηση της χωριστής συλλογής ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες ειδικότερες απαιτήσεις: 2.1.1. Οι ΟΤΑ από κοινού με ατομικά ή συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΗΗΕ υποχρεούνται: α) κατά τον καθορισμό των σημείων συλλογής να λαμβάνουν υπόψη κυρίως την πληθυσμιακή πυκνότητα και να εξασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα και προσβασιμότητα των σημείων συλλογής, ώστε οι τελικοί χρήστες και οι διανομείς να μπορούν να επιστρέφουν τα απόβλητα αυτά δωρεάν και β) να οργανώνουν τη συλλογή και μεταφορά των ογκωδών και βαρέων ΑΗΗΕ από το χώρο του τελικού χρήστη. Από την άλλη οι διανομείς υποχρεούνται «να προσφέρουν στους τελικούς χρήστες, στα καταστήματα λιανικής τα οποία διαθέτουν χώρους πώλησης ΗΗΕ εμβαδού τουλάχιστον 400 m2 ¨η πολύ κοντά σε αυτά τη δυνατότητα δωρεάν απόρριψης πολύ μικρών ΑΗΗΕ (καμία από τις εξωτερικές διαστάσεις δεν υπερβαίνει τα 25cm) χωρίς υποχρέωση αγοράς αντίστοιχου ΗΗΕ και στη συνέχεια να παραδίδουν τα ΑΗΗΕ σε νόμιμους συλλέκτες – μεταφορείς ΑΗΗΕ που συνεργάζονται με εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ. Επίσης «να συνάπτουν συμβάσεις συνεργασίας με εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ και να λαμβάνουν μέτρα για τη διασφάλιση της ορθής και ασφαλούς λειτουργίας των σημείων συλλογής που βρίσκονται στο χώρο τους.
Στον Νόμο 4042/2012 (Ποινική προστασία του περιβάλλοντος – Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ – Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων – Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ- Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής) στο άρθρο 14 (άρθρο 13 της Οδηγίας) «Προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος αναφέρεται ότι: «Η διαχείριση των αποβλήτων πραγματοποιείται χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ανθρώπινη υγεία και χωρίς να βλάπτεται το περιβάλλον και ιδίως: α) χωρίς να δημιουργείται κίνδυνος για το νερό, τον αέρα, το έδαφος, τα φυτά ή τα ζώα β) χωρίς να προκαλείται όχληση από θόρυβο ή οσμές και γ) χωρίς να επηρεάζεται δυσμενώς το τοπίο ή οι τοποθεσίες ιδιαίτερου ενδιαφέροντος».
Στο άρθρο 27 (άρθρο 11 της Οδηγίας) «επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση) στην παρ. 2 αναφέρεται ότι: «Για την επίτευξη των στόχων του παρόντος και τη μετάβαση σε μια Κοινωνία Ανακύκλωσης, με υψηλό επίπεδο αποδοτικότητας των πόρων, λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλιστεί η επίτευξη των ακόλουθών στόχων: α) έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων, όπως τουλάχιστον το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από τα νοικοκυριά και ενδεχομένως άλλης προέλευσης στο βαθμό που τα απόβλητα αυτά είναι παρόμοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, πρέπει να αυξηθεί κατ` ελάχιστον στο 50% κατά βάρος, β) έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η ανάκτηση άλλων υλικών, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών επίχωσης (backfilling) όπου γίνεται χρήση αποβλήτων για την υποκατάσταση άλλων υλικών, μη επικινδύνων αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων εξαιρουμένων των υλικών που απαντώνται στη φύση και τα οποία ορίζονται στην κατηγορία 170504 του καταλόγου αποβλήτων πρέπει να αυξηθεί κατ` ελάχιστον στο 70% κατά βάρος».
Στο άρθρο 29 (άρθρο 4 της Οδηγίας και παρ. 1 του άρθρου 36) «Ιεράρχηση των δράσεων και των εργασιών διαχείρισης των αποβλήτων» αναφέρεται στην παρ. 1 ότι: «Απαγορεύεται η εγκατάλειψη, η απόρριψη και η ανεξέλεγκτη διαχείριση των αποβλήτων. Στο άρθρο 2: «Στη νομοθεσία και την πολιτική για την πρόληψη και τη διαχείριση των αποβλήτων ισχύει κατά προτεραιότητα η ακόλουθη ιεράρχης όσον αφορά στα απόβλητα: α) πρόληψη, β) προετοιμασία και επαναχρησιμοποίηση, γ) ανακύκλωση, δ) άλλου είδους ανάκτηση όπως ανάκτηση ενέργειας και ε) διάθεση. Στο άρθρο 32 (άρθρο 31 της Οδηγίας) «Συμμετοχή του κοινού» αναφέρεται ότι: «Οι ενδιαφερόμενοι, οι αρχές και το ευρύ κοινό συμμετέχουν στην εκπόνηση των σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων και των προγραμμάτων για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων και έχουν πρόσβαση σε αυτά μετά την εκπόνησή τους.. Τα σχέδια και τα προγράμματα, καθώς και οι απαιτούμενες ενέργειες και δράσεις για την υλοποίησή τουςαναρτώνται σε διαδικτυακό τόπο στον οποίο έχει πρόσβαση το κοινό.
Στο άρθρο 37 (άρθρο 36 της Οδηγίας) «Επιβολή της εφαρμογής και κυρώσεις» στην παράγραφο 3 αναφέρεται ότι: «όταν οι Δήμοι ή τα συνιστώμενα από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) νομικά πρόσωπα για τη διαχείριση αποβλήτων, σύμφωνα με το άρθρο 30 του ν. 3536/2007 (Α΄42) χρησιμοποιούν Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) επιβάλλεται εις βάρος του οικείου Δήμου ή των ανωτέρω νομικών προσώπων, χρηματικό πρόστιμο, το ύφος του οποίου προσδιορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 30 του ν. 1650/1986… Οι ανωτέρω κυρώσεις επιβάλλονται ανεξάρτητα από την αστική ή ποινική ευθύνη του φορέα εκμετάλλευσης και ανεξάρτητα από τις διοικητικές κυρώσεις που προβλέπονται απ΄άλλες διατάξεις της κειμένης νομοθεσίας. Ποσοστό 40% επί του ανωτέρου προστίμου περιέρχεται στο Δημόσιο στον Κωδικό Αριθμό Εισόδου 3739 «Λοιπά πρόστιμα και χρηματικές ποινές επιβαλλόμενες από δικαστήρια και δημόσιες αρχές». Το υπόλοιπο 60% θα περιέρχεται στο Πράσινο Ταμείο και θα διατίθεται αποκλειστικά για τους σκοπούς που περιγράφονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 30 του ν. 1650/1986, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει».
Στο Άρθρο 44 του Ν4042/2012 «Συνέπειες μη συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία» προβλέπονται τα εξής: «Τα ποσά που καταβάλλονται από την Ελληνική Δημοκρατία ως χρηματικά πρόστιμα λόγω παραβιάσεων της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα απόβλητα και την επεξεργασία των αστικών λυμάτων και που απορρέουν από πράξεις ή παραλείψεις φυσικών ή νομικών προσώπων, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) ή νομικών προσώπων των ΟΤΑ για τη διαχείριση των αποβλήτων, και την επεξεργασία των αστικών λυμάτωνεπιβάλλονται ως χρηματικά πρόστιμα στα πρόσωπα αυτά. Στην περίπτωση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), τα οφειλόμενα ποσά παρακρατούνται κατά την διαδικασία κατανομής των κεντρικών αυτοτελών πόρων στους ΟΤΑ. Το ύψος του παρακρατούμενου ποσού από τους ανωτέρω πόρους είναι ανάλογο του επιβληθέντος προστίμου και επιμερίζεται στους ΟΤΑ, λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον καθορισμό του».
2.2.3. Αδειοδότηση ΧΥΤΑ – ΟΕΔΑ
Στο υπ` αριθμ. 3308/54/ΑΦ.6.1.5.4γ/28-1-2014 (ΑΔΑ: ΒΙΨΗΟΡ11-2Μ4) της Γενικής Διεύθυνσης Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Διεύθυνση Περιβάλλοντος με θέμα «Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων του έργου «Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων / Υπολειμμάτων (ΧΥΤΑ / ΧΥΤΥ) – Χώρος Διαχείρισης Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών & Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) – Μονάδας Ανακυκλώσιμων Υλικών – Μονάδας Παραγωγής Πέλλετ (pellet) και Μονάδας Λιπασματοποίησης (Παραγωγής compost) του οργανικού κλάσματος των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στην Π.Ε. Σάμου [Οργανωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Σάμου Περ. Βορ. Αιγαίου]» με φορέα του έργου τον ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΟΤΑ ΔΗΜΩΝ ΒΑΘΕΟΣ – ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΥ (ΦοΔΣΑ ΠΕ Σάμου), ενώ υπάγεται διοικητικά στην Δ.Κ. Μυτιληνιών, Δ.Ε. Πυθαγορείου του Δήμου Σάμου της Π.Ε. Σάμου, Νομού Σάμου, της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου» αποφασίζει την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (Π.Ο.) και περιορισμών, η εφαρμογή των οποίων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση και εφαρμογή του έργου: «Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων/ Υπολειμμάτων (ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ) [υφιστάμενος] – Χώρος Διαχείρισης Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών & Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ)[υπό υλοποίηση] – Μονάδας Ανακυκλώσιμων Υλικών [υφιστάμενος] – Μονάδα Παραγωγής Πέλλετ (pellet) και Μονάδας Λιπασματοποίησης (Παραγωγής compost) του οργανικού κλάσματος των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στην Π.Ε. Σάμου [Οργανωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Σάμου Περ. Βορ. Αιγαίου] η εκτέλεση και λειτουργία του οποίου βαραίνει τον ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΟΤΑ ΔΗΜΩΝ ΒΑΘΕΟΣ – ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΥ (ΦοΔΣΑ ΠΕ Σάμου).
Στην αδειοδότηση του ΟΕΔΑ αναφέρονται τα εξής: «Το έργο αφορά τον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) Ανατολικής Σάμου, ο οποίος λειτουργεί από το έτος 2006 στη θέση «Καμάρα», Δ.Κ. Μυτιληνιών, Δ.Ε. Πυθαγορείου, Π.Ε. Σάμου, ο οποίος κατασκευάστηκε για να εξυπηρετεί τους Καποδιστριακούς Δήμους Πυθαγορείου και Βαθέος, και το μετασχηματισμό αυτού σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) με μέση ημερήσια δυναμικότητα 41,69 τον/ημ. (υφιστάμενος), με εγκατάσταση εντός του συγκεκριμένου γηπέδου Μονάδας Μηχανικής και Αερόβιας Βιολογικής Επεξεργασίας Αστικών Αποβλήτων δυναμικότητας 14.000 τον. (11.000 τον. σύμμεικτων και 3.000 τον. προδιαλεγμένων οργανικών), Μονάδας επεξεργασίας των φυτικών υπολειμμάτων για παραγωγή πέλλετ (pellet) δυναμικότητας 300 – 500 kgr/h., Μονάδα Ανακυκλώσιμων Υλικών όπου θα μεταφορτώνονται σε container σύμμεικτα ανακυκλώσιμα υλικά από τους «Μπλε Κάδους» με τελικό προορισμό κάποιο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) εκτός νησιού σε συνεργασία με την Ε.Ε.Α.Α. (η οποία είχε συμπεριληφθεί στην ΑΕΠΟ του ΧΥΤΑ) και τέλος την ενσωμάτωση των εγκαταστάσεων Διαχείρισης Αποβλήτων από Εκσκαφές, Κατασκευές και Κατεδαφίσεις (Α.Ε.Κ.Κ.) με υγειονομική ταφή των υπολειμμάτων αυτών (που είχε αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά ως ανεξάρτητη εγκατάσταση σε όμορο γήπεδο αλλά δεν είχε υλοποιηθεί) στο ενιαίο πλέον γήπεδο όπου θα αναπτυχθούν και θα λειτουργούν όλες οι παραπάνω εγκαταστάσεις ως Οργανωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Σάμου Περ. Βορ. Αιγαίου.
Χώρος Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων από Εκσκαφές, Κατασκευές και Κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) και υγειονομικής ταφής των υπολειμμάτων αυτών και λοιπών αδρανών υλικών.
Πρόκειται για εγκαταστάσεις που έχουν αδειοδοτηθεί με την με Α.Π.οικ.29171/4198/9.11.2011 Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων που εκδόθηκε από το Τμ. Περ/ντος & Υδροοικονομίας Π.Ε. Σάμου σε όμορο γήπεδο του λειτουργούντα ΧΥΤΑ, εμβαδού 22 στρέμματα περίπου.
Είδος και ποσότητες εισερχόμενων αποβλήτων: Στην ΟΕΔΑ Σάμου θα καταλήγουν όλα τα μη επικίνδυνα απόβλητα του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (ΕΚΑ) (Απόφαση 2001/118/ΕΚ) που φέρουν κωδικό ΕΚΑ 20 και αυτά με κωδικό ΕΚΑ 17. Επιπλέον, δυνητικά θα γίνονται αποδεκτά όσα μη επικίνδυνα απόβλητα κρίνει ο Φορέας Λειτουργίας του έργου πως μπορούν να οδηγηθούν προς επεξεργασία και διάθεση, ασφαλώς, με βάση τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά τους.
Στην εγκατάσταση επεξεργασίας των ΑΕΚΚ και στον ΧΥΤ Αδρανών, θα γίνονται αποδεκτά τα απόβλητα του Ευρωπαϊκού Κατάλογου Αποβλήτων (ΕΚΑ) (Απόφαση 2001/118/ΕΚ) που φέρουν κωδικό ΕΚΑ 17 και ειδικότερα:
ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΙΣ (ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑI ΧΩΜΑ ΕΚΣΚΑΦΗΣ ΑΠΟ ΜΟΛΥΣΜΕΝΕΣ ΤΟΠΟΘEΣΙEΣ)
17 01 σκυρόδεμα, τούβλα, πλακάκια και κεραμικά
17 01 01 σκυρόδεμα
ΑΔΑ: ΒΙΨΗΟΡ1Ι-2Μ4
16
17 01 02 τούβλα
17 01 03 πλακάκια και κεραμικά
17 01 07 μείγμα σκυρoδέματoς, τούβλων, πλακακίων και κεραμικών εκτός εκείνων που
περιλαμβάνονται στο σημείο 17 01 06
17 02 ξύλο, γυαλί και πλαστικό
17 02 01 ξύλο
17 02 02 γυαλί
17 02 03 πλαστικό
17 03 μείγματα ασφάλτου και ορυκτής πίσσας, λιθανθρακόπισσα και προϊόντα πίσσας
17 03 02 μείγματα ορυκτής ασφάλτου εκτός εκείνων που περιλαμβάνονται στο σημείο 17 03 01
17 04 μέταλλα (περιλαμβανομένων και των κραμάτων τους)
17 04 01 χαλκός, μπρούντζος, ορείχαλκος
14 04 02 αλουμίνιο
17 04 03 μόλυβδος
17 04 04 ψευδάργυρος
17 04 05 σίδηρος και χάλυβας
17 04 06 κασσίτερος
17 04 07 ανάμεικτα μέταλλα
17 04 11 καλώδια εκτός εκείνων που περιλαμβάνονται στο σημείο 17 04 10
17 05 μέταλλα (περιλαμβανομένων και των κραμάτων τους)
17 05 04 χώματα και πέτρες άλλα από τα αναφερόμενα στο σημείο 17 05 03
17 05 06 μπάζα εκσκαφών άλλα από τα αναφερόμενα στο σημείο 17 05 05
17 06 μονωτικά υλικά και υλικά δομικών κατασκευών που περιέχουν αμίαντο
17 06 04 μονωτικά υλικά εκτός εκείνων που περιλαμβάνονται στα σημεία 17 06 01 και 17 06 03
17 08 υλικά δομικών κατασκευών με βάση τον γύψο
17 08 02 υλικά δομικών κατασκευών με βάση τον γύψο εκτός εκείνων που περιλαμβάνονται στο
σημείο 17 08 01
17 09 άλλα απόβλητα δομικών κατασκευών και κατεδαφίσεων
17 09 04 μείγματα αποβλήτων δομικών κατασκευών και κατεδαφίσεων εκτός εκείνων που
περιλαμβάνονται στα σημεία 17 09 01, 17 09 02 και 17 09 03__
β) Δεν θα γίνονται αποδεκτά τα ακόλουθα:
Όσα απόβλητα εμπίπτουν στην ΚΥΑ 13588/725/2006 – περί επικίνδυνων αποβλήτων. Δοχεία περιέχοντα υγρά ή αέρια υπό πίεση. Απόβλητα με υψηλό ποσοστό υγρασίας (>40%) ή υγρών
Επιπλέον σύμφωνα με την ΚΥΑ 29407/3508/16.12.2002 (άρθρο 6) στην ΟΕΔΑ δεν γίνονται δεκτά τα εξής: Τα υγρά απόβλητα.Τα απόβλητα, τα οποία σε συνθήκες υγειονομικής ταφής είναι εκρηκτικά, διαβρωτικά, οξειδωτικά, πολύ εύφλεκτα ή εύφλεκτα Τα απόβλητα νοσοκομείων και συναφή, προερχόμενα από ιατρικές ή κτηνιατρικές εγκαταστάσεις τα οποία είναι μολυσματικού ή τοξικού ή μικτού (μολυσματικού και τοξικού) χαρακτήρα σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις
Ολόκληρα μεταχειρισμένα ελαστικά αυτοκινήτων, εκτός από τα υλικά που προορίζονται για χρήση σε κατασκευαστικά έργα εντός της ΟΕΔΑ και τεμαχισμένα μεταχειρισμένα ελαστικά αυτοκινήτων. Οποιοσδήποτε άλλος τύπος αποβλήτων που δεν πληροί τα κριτήρια αποδοχής που παρουσιάζονται στο Παράρτημα ΙΙ του άρθρου 20 της ΚΥΑ 29407/3508/16.12.2002 και της υπ’ αριθμ. 50910/2727/2003. Επίσης, αδρανή υλικά πέραν αυτών που χρειάζονται ως υλικό επικάλυψης και των λοιπών εδαφικών υλικών που κρίνονται απαραίτητα για την ομαλή λειτουργία του (π.χ. ανυψούμενα αναχώματα, υλικά πυρόσβεσης, κλπ)
Επίσης, επισημαίνεται ότι θα πρέπει: «Να κατασκευαστεί περίφραξη του γηπέδου, στα σημεία που δεν υφίσταται, ώστε αφενός να παρεμποδίζεται η διασπορά μικροαπορριμμάτων στην ευρύτερη περιοχή και η είσοδος στον χώρο, ζώων και αναρμόδιων με το έργο προσώπων και αφετέρου να εξασφαλίζεται η οριοθέτηση της ιδιοκτησίας του χώρου.
Σε ό,τι αφορά τα επικίνδυνα απόβλητα – Ειδικά Ρεύματα η ΟΕΔΑ προβλέπει ότι «ο φορέας πρέπει να ενταχθεί ή να συμβληθεί με εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ και χρησιμοποιημένων ελαστικών, σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. 3. Τα επικίνδυνα απόβλητα που ενδεχομένως εντοπιστούν στα εισερχόμενα απόβλητα θα πρέπει να διαχωρίζονται και να τοποθετούνται σε χωριστούς κάδους μέχρι την παράδοσή τους. Η παραμονή τους εκεί δεν θα πρέπει να ξεπερνά το ένα (1) έτος και θα παραδίδονται σε νόμιμα αδειοδοτημένη εταιρεία, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει η κείμενη νομοθεσία. Απαγορεύεται η εγκατάλειψη, η απόρριψη και ανεξέλεγκτη διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων.. Η διαχείριση των μεταχειρισμένων Λιπαντικών – Ελαίων να γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΔ υπ’αρ.82/04 μαζί με τα αντίστοιχα των υπόλοιπων δραστηριοτήτων που λειτουργούν στην ΟΕΔΑ».
Τέλος, στην ΟΕΔΑ επισημαίνεται ότι «μέχρι να λειτουργήσουν όλες οι εγκαταστάσεις στον ΟΕΔΑ Σάμου, ο ΧΥΤΥ θα μπορεί να δέχεται, μεταξύ άλλων, και τα εξής απόβλητα: «απορριπτόμενος ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός άλλος από τον αναφερόμενο στα σηεμία 20 01 21* (σωλήνες φθορισµού και άλλα απόβλητα περιέχοντα υδράργυρο), 20 01 23+ (* απορριπτόµενος εξοπλισµός που περιέχει χλωροφθοράνθρακες) και 20 01 35* (απορριπτόµενος ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισµός άλλος από τον αναφερόµενο στα σηµεία 20 0121και 20 0123 που περιέχει επικίνδυνα συστατικά στοιχεία (6 )».
2.2.4. Συγκέντρωση λαμπτήρων στη Μαυρογένειο – Μεταφορά τους στον ΧΥΤΑ
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο Δήμος έχει την ευθύνη χωριστής συγκέντρωσης των τοξικών αποβλήτων και διαχείρισης αυτών σύμφωνα με τους κανόνες που προβλέπονται από την σχετική νομοθεσία. Ο χώρος του ΧΥΤΑ και του οικοπέδου που βρίσκεται παραπλεύρως αυτού έχουν λάβει αδειοδότηση ΟΕΔΑ που προβλέπει επακριβώς τόσο τις υποδομές που θα πρέπει να υπάρξουν όσο και τις διαδικασίες διαχείρισης αποβλήτων εντός αυτού αλλά και τα όσα αφορούν τα επικίνδυνα τοξικά απόβλητα. Παρ` ότι στην αδειοδότηση αναφέρεται ότι στον χώρο δίπλα στον υφιστάμενο ΧΥΤΑ (αδειοδότηση ΑΕΚΚ) επιτρέπεται η απόρριψη αποβλήτων περιεχόντων μόλυβδο και ψευδάργυρο, αυτή αφορά τα απόβλητα με συγκεκριμένο κωδικό στα οποία δεν περιλαμβάνονται τα χαρακτηριζόμενα ως τοξικά. Την παρούσα στιγμή και με δεδομένη την ανυπαρξία σύμβασης που να αφορά την διαχείριση ΑΗΕΕ αλλά και ειδικότερα λαμπτήρων που θεωρούνται τοξικά απόβλητα, δεν υπάρχει καμία απολύτως δυνατότητα από πλευράς Δήμου για την συλλογή και τοποθέτηση αυτών σε χώρους όπου θα τηρούνται τα προβλεπόμενα μέτρα. Δεν γίνεται διαχωρισμός τους από τα οικιακά απόβλητα, υπάρχει σχεδόν πλήρης απουσία ενημέρωσης των πολιτών για την δυνατότητά τους να τα παραδίδουν σε αδειοδοτημένες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου και οι πολίτες τα τοποθετούν στους κάδους σκουπιδιών μαζί με όλα τα υπόλοιπα απορρίμματα. Η μεταφορά τους στον ΧΥΤΑ αποτελεί την σταθερή οδό, δεδομένων των περιστάσεων. Επομένως καις την περίπτωση της Μαυρογενείου η μεταφορά τους εντάσσεται στην ίδια λογική μη διαχωρισμού τους από τα λοιπά απορρίμματα. Το ίδιο συμβαίνει και με την εναπόθεσή τους σε πλείστες όσες παράνομες χωματερές στο νησί όπου πετιούνται ηλεκτρικές συσκευές (συχνά από γυρολόγους που αφού έχουν αφαιρέσει τα ανακυκλώσιμα υλικά τους πετούν στους χώρους τα «κουφάρια» των συσκευών) και άλλα τοξικά απορρίμματα. Σε κάθε περίπτωση, δεν τηρείται η προβλεπόμενη νομοθεσία περί διαχείρισης τοξικών αποβλήτων και είναι αναγκαία η άμεση ενεργοποίησης συμβάσεων με τα πιστοποιημένα συστήματα προς την κατεύθυνση αυτή.
ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΔΗΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Υπεύθυνος, κατά τον νόμο, για την παρακολούθηση και εποπτεία των επιχειρήσεων που οφείλουν να ανακυκλώνουν ορυκτέλαια και συσσωρευτές είναι το Τμήμα Περιβάλλοντος της Περιφερειακής Ενότητας Σάμου που πραγματοποιεί και τους σχετικούς ελέγχους.
ENAΠΟΘΕΣΗ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΧΥΤΑ
Σύμφωνα με το άρθρο 8 «Όροι και προϋποθέσεις των μεταχειρισμένων ελαστικών» του ΠΔ 109/2004, παράγραφος 3: «Σύμφωνα με το άρθρο 6 της 2940/350/2002 ΚΥΑ «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων», μετά την 16η Ιουλίου 2003, δεν γίνονται αποδεκτά σε ΧΥΤΑ i) ολόκληρα μεταχειρισμένα ελαστικά οχημάτων, εκτός από τα υλικά που προορίζονται για χρήση σε κατασκευαστικά έργα εντός του ΧΥΤΑ, και ii) τεμαχισμένα μεταχειρισμένα ελαστικά οχημάτων μετά την 16η Ιουλίου 2006. Και στις δύο περιπτώσεις εξαιρούνται τα ελαστικά ποδηλάτων και τα ελαστικά με εξωτερική διάμετρο άνω των 1.400 mm.
Αλλά και στην ΟΕΔΑ αναφέρεται ότι δεν θα γίνονται αποδεκτά: «Ολόκληρα μεταχειρισμένα ελαστικά αυτοκινήτων, εκτός από τα υλικά που προορίζονται για χρήση σε κατασκευαστικά έργα εντός της ΟΕΔΑ και τεμαχισμένα μεταχειρισμένα ελαστικά αυτοκινήτων». Ωστόσο, αν και η εναπόθεση ελαστικών σε ΧΥΤΑ απαγορεύεται από το 2003 δεν έχει υλοποιηθεί κανένα σχέδιο ανακύκλωσής τους μέσω σύμβασης με πιστοποιημένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισής τους. Η εναπόθεσή τους στον ΧΥΤΑ μόνο στην μη ανεξέλεγκτη διάθεσή τους σε χωματερές αποσκοπεί και πάντως επιβαρύνει τον ΧΥΤΑ και θα πρέπει άμεσα να σχεδιαστεί και υλοποιηθεί σχέδιο για την ανακύκλωση αυτών και επομένως την προσωρινή μόνο αποθήκευσή τους στον ΧΥΤΑ.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Το θέμα της ανακύκλωσης στο Δήμο Σάμου βρίσκεται, κατά γενική διαπίστωση, σε εμβρυακό στάδιο. Πέραν της συμβάσεως που αφορά τα υλικά συσκευασίας και η οποία λήγει τον προσεχή Νοέμβριο του 2015, ετοιμάζεται από πλευράς του Δήμου Σάμου υπογραφή σύμβασης με την εταιρεία «Φωτοκύκλωση» που θα αφορά τον Δημοτικό Φωτισμό. Θα πρέπει, ωστόσο, να επανεξεταστούν οι όροι υλοποίησης της τρέχουσας συμβάσεως για τα ΑΗΗΕ. Επίσης, σε εξέλιξη βρίσκεται η εκπόνηση ενός master plan που θα αφορά συνολικά το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων από το Δήμο Σάμου για το οποίο έχουν γίνει ενέργειες από πλευράς του Δήμου το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Δεν υπάρχει συλλογή στην πηγή. Παράλληλα διαπιστώνεται η ανεξέλεγκτη εναπόθεση απορριμμάτων και τοξικών αποβλήτων σε όλο το νησί που δημιουργούν χωματερές εξαιρετικά επιβλαβείς και επικίνδυνες για την δημόσια υγεία. Κι αυτό, τη στιγμή που σύμφωνα με την νεότερη νομοθεσία ο Δήμος Σάμου μπορεί να κληθεί να πληρώσει εξαντλητικά πρόστιμα για παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που θα οδηγήσουν στην παρακράτηση πόρων από τη χρηματοδότησή του.
Επιβάλλεται η άμεση εκπόνηση σχεδίου για την διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων και η παύση εναπόθεσής τους σε μη αδειοδοτημένες περιοχές καθώς και η παράλληλη ενημέρωση των πολιτών για την μη ανεξέλεγκτη ρίψη τους σε διάφορα σημεία του νησιού όπου δημιουργούνται τοξικές χωματερές, με τεράστιους κινδύνους για το περιβάλλον και την δημόσια υγεία.
Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΟΤΑ του Δήμου στερείται του αναγκαίου εξειδικευμένου προσωπικού προκειμένου να προβεί στην ορθή διαχείριση και έλεγχο λειτουργίας του ΧΥΤΑ, να παρακολουθεί τις υφιστάμενες συμβάσεις και να προετοιμάζει νέες προκειμένου να γίνει πράξη η ανακύκλωση στο νησί. Απαιτείται η άμεση ολοκλήρωση των εργασιών για την ενεργοποίηση του ρεύματος που αφορά τα υλικά συσκευασίας, η τοποθέτηση των κάδων που δεν έχουν ακόμη δοθεί προς χρήση στους πολίτες και η άμεση ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών σχετικά με την χρήση αυτών. Επίσης η ενεργοποίηση συμβάσεων για την ανακύκλωση ελαστικών, ελαίων – ορυκτελαίων (οικιακής ή δημοτικής χρήσης),
Η ΟΕΔΑ δίνει την δυνατότητα στον ΧΥΤΑ να μετατραπεί σε μια μονάδα ολικής επεξεργασίας απορριμμάτων και ανακύκλωσης. Απαιτείται, ωστόσο, η υλοποίηση όλων των αναγκαίων έργων που προβλέπονται από αυτήν, η υπογραφή συμβάσεων με τα πιστοποιημένα συστήματα ανακύκλωσης, η ένταξη του ΧΥΤ Αδρανών σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, η περίφραξη του χώρου που βρίσκεται δίπλα στον ΧΥΤΑ για την μη ανεξέλεγκτη απόρριψη αποβλήτων, επικίνδυνων και μη και την προστασία των ανθρώπων (γυρολόγων) που αναζητούν σε αυτόν ανακυκλώσιμα, προς πώληση, υλικά.
Η υλοποίηση της μονάδας κομποστοποίησης που προβλέπεται στον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Βορείου Αιγαίου, αποτελεί ένα αναγκαίο βήμα στα πλαίσια ενός στρατηγικού σχεδιασμού διαχείρισης των απορριμμάτων και θα μπορούσε να προταχθεί ως προτεραιότητα, εφόσον εξεταστούν οι εναλλακτικές λύσεις και γίνει η κοστολόγησή τους.
Η ανεξέλεγκτη απόθεση απορριμμάτων σε διάφορα σημεία του νησιού αποτελεί, πέραν της αισθητικής ρύπανσης, και ένα μέγιστο περιβαλλοντικό πρόβλημα που αθροιστικά δημιουργεί μια πληγή που απειλεί την δημόσια υγεία και πλήττει τον τουρισμό του νησιού. Παράλληλα η μη ύπαρξη σχεδίου διαχείρισης των απορριμμάτων και ανακύκλωσης δημιουργεί μεγάλη επιβάρυνση στον υφιστάμενο ΧΥΤΑ με αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά ο χρόνος ζωής του, δεδομένης και της μεταφοράς των απορριμμάτων από τη Δυτική Σάμου σε αυτόν. Η πρόσθετη επιβάρυνσή του κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, λόγω τουρισμού, συνεπάγεται επιπλέον επιβάρυνσή του. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, θα πρέπει να γίνει εκτίμηση του χρόνου ζωής και να γίνουν οι αναγκαίες ενέργειες για την μέγιστη δυνατή επιμήκυνση αυτού.
.jpg) |
| Έλενα Χουσνή |
Σκόπιμο, τέλος, θα ήταν να τεθεί υπόψη των πολιτών (Επιτροπή Διαβούλευσης) ο σχεδιασμός του Δήμου για την διαχείριση των απορριμμάτων, όταν ολοκληρωθεί, και να ενεργοποιηθεί κάθε υπάρχων μηχανισμός ευαισθητοποίησης των πολιτών με την συνδρομή των ενεργών πολιτών και των ομάδων που δραστηριοποιούνται στον εθελοντισμό, και όχι μόνο, στο νησί της Σάμου.
Τέλος απαιτείται η εκπαίδευσης των υπαλλήλων που εργάζονται στον τομέα της καθαριότητας στο Δήμο Σάμου για την ασφαλή, για την υγεία τους, αποκομιδή των επικίνδυνων αποβλήτων και η παροχή σε αυτούς όλων των αναγκαίων προστατευτικών μέσων, όπου προβλέπεται από την νομοθεσία (γάντια, μάσκες κτλ).
Η ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΗ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΣΑΜΟΥ
ΕΛΕΝΑ ΧΟΥΣΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου