Της Τζένης Τσουπαροπούλου
14 Απριλίου 1986 και η Σιμόν ντε Μποβουάρ ξάπλωσε πάλι δίπλα στον σύντροφό της Σαρτρ,αυτή τη φορά «για πάντα», εκεί, στο Κοιμητήριο Μονπαρνάς στην Αριστερή Όχθη του Σηκουάνα. Στους δρόμους των μποέμ,καλλιτεχνών, συγγραφέων και διανοουμένων του Παρισιού.
Η Άνοιξη, η εποχή που «έφυγε» από τη ζωή η Σιμόν ντε Μποβουάρ, όμως, είναι εποχή συνώνυμη με τις λέξεις πρωτοπορία, ελευθερία και αγάπη. Καθόλου με τον θάνατο. Έννοιες ταυτόσημες με το πνεύμα της Σιμόν ντε Μποβουάρκαι βεβαίως, δεν θα πω (αλλά λέω) το τετριμμένο, «γένους θηλυκού».
Ποια είναι η Σιμόν ντε Μποβουάρ όμως; Την έχουμε γνωρίσει ως συγγραφέα, φεμινίστρια, ακτιβίστρια, φιλόσοφο, βιογράφο, μυθιστοριογράφο, πολιτική θεωρητικό. Ως μία από τις μεγάλες μορφές του 20ου αιώνα. Την έχουμε γνωρίσει και μέσα από τα socialmediaόπου τσιτάτα και αποφθέγματά της «ποστάρονται» συχνά και τα οποία προβάλλουν έναν άλλο τρόπο ζωής, αρκετές φορές ιδιαιτέρως προκλητικό, ακόμα και για τις μέρες μας.
Πάνω από όλα, όμως, η Σιμόν ντε Μποβουάρ είναι η γυναίκα που απέδωσε μια άλλη, πιο ουσιαστική και πιο υπαρξιακή σημασία στην έννοια «σύντροφος».
Η ζωή της, συνώνυμη της ελευθερίας
Το πιο γνωστό αντισυμβατικό ζευγάρι διανοουμένων
Η σχέση τους έχει υμνηθεί από πολλούς μοντέρνους διανοητές ως η πιο θερμή και αντισυμβατική σχέση. Εφήρμοσαν πρακτικά τις φιλοσοφικές αντιλήψεις του Σαρτρ περί απόλυτης ελευθερίας του ατόμου. Δεν συγκατοίκησαν ποτέ πέρα από σύντομες περιόδους, δεν παντρεύτηκαν και δεν έκαναν παιδιά, ενώ παράλληλα είχαν και πολλές άλλες ερωτικές σχέσεις. Ο Σαρτρ ισχυρίζονταν ότι «ο έρωτας είναι καταδικασμένος σε στέρηση και αυτοκαταστροφή, γιατί από τη φύση του επιθυμεί να κατέχει την ελευθερία κάποιου άλλου, πράγμα αδύνατο».
Παρόλο που δεν έζησαν μαζί και τηρούσαν μια σχέση ανοιχτή, λέγεται ότι ποτέ δεν σταμάτησαν να μοιράζονται μεταξύ τους κάθε λεπτομέρεια της μέρας τους, των ανησυχιών και των σκέψεων τους, με τρομερή επιμονή. Δεν υπήρξε ζήλια μεταξύ τους, καθώς δεν ενστερνίζονταν την έννοια της «κατάκτησης» αλλά της βαθειάς συντροφικότητας, στηρίζοντας ο ένας τον άλλον να φθάσουν στην κορυφή. Μαζί ταξίδεψαν σε όλον τον κόσμο γνωρίζοντας όλες τις μεγάλες προσωπικότητες της εποχής τους. Τον Τσε Γκεβάρα, τον Φιντέλ Κάστρο και αμέτρητους άλλους.
Με την πολιτική άρχισαν να ασχολούνται από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά. Εκείνη την περίοδο ο Σαρτρ πιάστηκε αιχμάλωτος και κρατήθηκε για μήνες σε γερμανικό στρατόπεδο μέχρι που απέδρασε να συναντήσει τη σύντροφό του. Η αλληλογραφία τους εκείνη την περίοδο είναι συνεχής και φλογερή. Μαζί, το 1945, άρχισαν να εκδίδουν την αριστερή επιθεώρηση «Μοντέρνοι Καιροί» τίτλος ομώνυμος με την γνωστή, μαρξιστική ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν.
Την δεκαετία του ‘50 αγωνίστηκαν μαζί ενάντια στην αποικιοκρατία και στήριξαν τον αγώνα των Αλγερινών και των Βιετναμέζων. Την δεκαετία του ’60 η ζωή της Σιμόν ντε Μποβουάρ τέθηκε σε κίνδυνο γιατί υπερασπίστηκε μια αλγερινή που είχε κακοποιηθεί από τις γαλλικές κατοχικές δυνάμεις. Πρωτοστάτησαν μαζί στις φοιτητικές κινητοποιήσεις τον Μάιο του ΄68.
Με το βιβλίο της «Το Δεύτερο Φύλο» χαρακτηρίστηκε ως η μητέρα του φεμινισμού καθώς αναλύει τις ιστορικές ρίζες της γυναικείας καταπίεσης και της κοινωνικής θέσης των γυναικών. Σε αυτό αναζητά την έννοια της ανεξάρτητης γυναίκας τονίζοντας την ανάγκη για πραγματικά ισότιμες σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων έτσι ώστε να υπάρχουν ίσες ευκαιρίες στην δημιουργική εξέλιξη των γυναικών.
Αιώνιοι φίλοι
Σε όλη τη διάρκεια των αγώνων της, της δράσης της και της πνευματικής και συγγραφικής δραστηριότητάς της, ο έρωτας δεν σταμάτησε ποτέ να αποτελεί πρωταρχικό κομμάτι της ζωής της. Η Σιμόν ντε Μποβουάρ ήταν η μούσα του Σαρτρ και για εκείνη ο Σαρτρ ήταν η έμπνευση και η κινητήριος δύναμή της. «Ο μόνος τρόπος για να με πληγώσει ήταν να πεθάνει» είχε πει η Σιμόν ντε Μποβουάρ για τον Ανθρωπάκο της, όπως τον αποκαλούσε.
Όταν πέθανε ο Σαρτρ το 1980, η Σιμόν ντε Μποβουάρ έγραψε το βιβλίο«Αποχαιρετισμός στον Σαρτρ»,το οποίο αποτελεί έναν γλυκό και σπαρακτικό αποχαιρετισμό σε έναν αιώνιο φίλο. Από τότε, καταβεβλημένη από την μοναξιά, δεν έγραψε ποτέ τίποτε άλλο και περίμενε στωικά να έρθει και το δικό της τέλος.
Το περίφημο αυτό ζευγάρι, ταίριαζε απόλυτα στη σκέψη και στον έρωτα. Ο συγγραφέας ΟλιβιέΤοντ αναφέρει χαρακτηριστικά ότι: «Ήταν σαν να σκέφτονταν ταυτοχρόνως, ακόμη και όταν, φαινομενικά, έκαναν λάθος. Έμοιαζαν με αλλόκοτους σκυταλοδρόμους ιδεών, που δεν χρειαζόταν καν να δώσουν ο ένας στον άλλο τη σκυτάλη για να συνεχιστεί ο αγώνας. Συγχρόνιζαν τον βηματισμό τους και ακολουθούσαν ο ένας τον άλλον με έναν τρόπο που δεν είχα ξαναδεί σε ζευγάρι, πουθενά στον κόσμο. Η Σιμόν ντε Μποβουάρ κατάφερνε μέχρι και να αποτελειώνει τις φράσεις του Σαρτρ και το αντίστροφο…».
Πριν αφήσει τη τελευταία της πνοή έγραψε ότι στη ζωή της είχε μια αδιαμφισβήτητη επιτυχία, τη σχέση της με τον Σαρτρ… τον αιώνιο φίλο.
Η Άνοιξη, η εποχή που «έφυγε» από τη ζωή η Σιμόν ντε Μποβουάρ, όμως, είναι εποχή συνώνυμη με τις λέξεις πρωτοπορία, ελευθερία και αγάπη. Καθόλου με τον θάνατο. Έννοιες ταυτόσημες με το πνεύμα της Σιμόν ντε Μποβουάρκαι βεβαίως, δεν θα πω (αλλά λέω) το τετριμμένο, «γένους θηλυκού».
Ποια είναι η Σιμόν ντε Μποβουάρ όμως; Την έχουμε γνωρίσει ως συγγραφέα, φεμινίστρια, ακτιβίστρια, φιλόσοφο, βιογράφο, μυθιστοριογράφο, πολιτική θεωρητικό. Ως μία από τις μεγάλες μορφές του 20ου αιώνα. Την έχουμε γνωρίσει και μέσα από τα socialmediaόπου τσιτάτα και αποφθέγματά της «ποστάρονται» συχνά και τα οποία προβάλλουν έναν άλλο τρόπο ζωής, αρκετές φορές ιδιαιτέρως προκλητικό, ακόμα και για τις μέρες μας.
Πάνω από όλα, όμως, η Σιμόν ντε Μποβουάρ είναι η γυναίκα που απέδωσε μια άλλη, πιο ουσιαστική και πιο υπαρξιακή σημασία στην έννοια «σύντροφος».
Η ζωή της, συνώνυμη της ελευθερίας
Γεννήθηκε στο Παρίσι από πατέρα ευγενή (εξού και το «de» στο όνομά της) και μητέρα καθολική μεγαλοαστικής καταγωγής. Μόνον όταν ενηλικιώθηκε αναθεώρησε τις θρησκευτικές της απόψεις και ενστερνίστηκε τον αθεϊσμό. Με την κατά δύο χρόνια μικρότερη αδελφή της ανέπτυξαν μια βαθειά συντροφική σχέση και φιλία που διήρκησε μια ζωή.
Σπούδασε μαθηματικά, λογοτεχνία, ξένες γλώσσες και φιλοσοφία και από μικρή ξεχώρισε για την οξυδέρκειά της.
Αρίστευσε στη Σορβόννη και ο μόνος συμφοιτητής της που αποφοίτησε με μεγαλύτερο βαθμό από τον δικό της ήταν ο Ζαν Πωλ Σαρτρ. Ομολογουμένως ο Σαρτρ ήταν ανάμεσα στους συμφοιτητές της που την πολιορκούσαν, ο λιγότερο ευπαρουσίαστος, ωστόσο ερωτεύτηκε εκείνον για την ακαταμάχητη δύναμη του πνεύματός του.
Σπούδασε μαθηματικά, λογοτεχνία, ξένες γλώσσες και φιλοσοφία και από μικρή ξεχώρισε για την οξυδέρκειά της.
Αρίστευσε στη Σορβόννη και ο μόνος συμφοιτητής της που αποφοίτησε με μεγαλύτερο βαθμό από τον δικό της ήταν ο Ζαν Πωλ Σαρτρ. Ομολογουμένως ο Σαρτρ ήταν ανάμεσα στους συμφοιτητές της που την πολιορκούσαν, ο λιγότερο ευπαρουσίαστος, ωστόσο ερωτεύτηκε εκείνον για την ακαταμάχητη δύναμη του πνεύματός του.
Το πιο γνωστό αντισυμβατικό ζευγάρι διανοουμένων
Η σχέση τους έχει υμνηθεί από πολλούς μοντέρνους διανοητές ως η πιο θερμή και αντισυμβατική σχέση. Εφήρμοσαν πρακτικά τις φιλοσοφικές αντιλήψεις του Σαρτρ περί απόλυτης ελευθερίας του ατόμου. Δεν συγκατοίκησαν ποτέ πέρα από σύντομες περιόδους, δεν παντρεύτηκαν και δεν έκαναν παιδιά, ενώ παράλληλα είχαν και πολλές άλλες ερωτικές σχέσεις. Ο Σαρτρ ισχυρίζονταν ότι «ο έρωτας είναι καταδικασμένος σε στέρηση και αυτοκαταστροφή, γιατί από τη φύση του επιθυμεί να κατέχει την ελευθερία κάποιου άλλου, πράγμα αδύνατο».
Με την πολιτική άρχισαν να ασχολούνται από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά. Εκείνη την περίοδο ο Σαρτρ πιάστηκε αιχμάλωτος και κρατήθηκε για μήνες σε γερμανικό στρατόπεδο μέχρι που απέδρασε να συναντήσει τη σύντροφό του. Η αλληλογραφία τους εκείνη την περίοδο είναι συνεχής και φλογερή. Μαζί, το 1945, άρχισαν να εκδίδουν την αριστερή επιθεώρηση «Μοντέρνοι Καιροί» τίτλος ομώνυμος με την γνωστή, μαρξιστική ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν.
Την δεκαετία του ‘50 αγωνίστηκαν μαζί ενάντια στην αποικιοκρατία και στήριξαν τον αγώνα των Αλγερινών και των Βιετναμέζων. Την δεκαετία του ’60 η ζωή της Σιμόν ντε Μποβουάρ τέθηκε σε κίνδυνο γιατί υπερασπίστηκε μια αλγερινή που είχε κακοποιηθεί από τις γαλλικές κατοχικές δυνάμεις. Πρωτοστάτησαν μαζί στις φοιτητικές κινητοποιήσεις τον Μάιο του ΄68.
Με το βιβλίο της «Το Δεύτερο Φύλο» χαρακτηρίστηκε ως η μητέρα του φεμινισμού καθώς αναλύει τις ιστορικές ρίζες της γυναικείας καταπίεσης και της κοινωνικής θέσης των γυναικών. Σε αυτό αναζητά την έννοια της ανεξάρτητης γυναίκας τονίζοντας την ανάγκη για πραγματικά ισότιμες σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων έτσι ώστε να υπάρχουν ίσες ευκαιρίες στην δημιουργική εξέλιξη των γυναικών.
Αιώνιοι φίλοι
Όταν πέθανε ο Σαρτρ το 1980, η Σιμόν ντε Μποβουάρ έγραψε το βιβλίο«Αποχαιρετισμός στον Σαρτρ»,το οποίο αποτελεί έναν γλυκό και σπαρακτικό αποχαιρετισμό σε έναν αιώνιο φίλο. Από τότε, καταβεβλημένη από την μοναξιά, δεν έγραψε ποτέ τίποτε άλλο και περίμενε στωικά να έρθει και το δικό της τέλος.
Το περίφημο αυτό ζευγάρι, ταίριαζε απόλυτα στη σκέψη και στον έρωτα. Ο συγγραφέας ΟλιβιέΤοντ αναφέρει χαρακτηριστικά ότι: «Ήταν σαν να σκέφτονταν ταυτοχρόνως, ακόμη και όταν, φαινομενικά, έκαναν λάθος. Έμοιαζαν με αλλόκοτους σκυταλοδρόμους ιδεών, που δεν χρειαζόταν καν να δώσουν ο ένας στον άλλο τη σκυτάλη για να συνεχιστεί ο αγώνας. Συγχρόνιζαν τον βηματισμό τους και ακολουθούσαν ο ένας τον άλλον με έναν τρόπο που δεν είχα ξαναδεί σε ζευγάρι, πουθενά στον κόσμο. Η Σιμόν ντε Μποβουάρ κατάφερνε μέχρι και να αποτελειώνει τις φράσεις του Σαρτρ και το αντίστροφο…».
Πριν αφήσει τη τελευταία της πνοή έγραψε ότι στη ζωή της είχε μια αδιαμφισβήτητη επιτυχία, τη σχέση της με τον Σαρτρ… τον αιώνιο φίλο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου