«Στα άδυτα των... δυτών» - Βιβλιοπαρουσίαση στην Αλεξανδρούπολη

Το βιβλίο της Έλενας Χουσνή «Στα άδυτα των.. ‘’δυτών’’» παρουσιάστηκε την Παρασκευή 17 Απριλίου στο Εθνολογικό Μουσείο Θράκης στην Αλεξανδρούπολη. 

Την παρουσίαση διοργάνωσαν οι εκδόσεις «Δίαυλος» και το βιβλιοπωλείο Γιάννη Βαταμίδη ενώ το βιβλίο παρουσίασαν η Βαλεντίνη Μπόχτσου, ψυχολόγος, και ο Χρήστος Βασματζίδης, νομικός και Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης του Δήμου Αλεξανδρούπολης.

Στην εισήγησή της η Βαλεντίνη Μπόχτσου περιγράφοντας το περιεχόμενο του βιβλίου ανέφερε ότι: «Πρόκειται για μια «βουτιά» στο παρελθόν, στην αναζήτηση της αλήθειας που δεν αναδύθηκε για χρόνια. Γίνεται όμως και μια κυριολεκτική κατάδυση στον ορυκτό υποθαλάσσιο πλούτο της χώρας που παραμένει ανεξερεύνητος και ανεκμετάλλευτος, λόγω των πολλαπλών και αντικρουόμενων οικονομικών συμφερόντων. Τρεις ερευνητές της αλήθειας αναζητούν τα αποτυπώματα που έχουν αφήσει πίσω τους τρεις άνδρες. Η περιγραφή των τριών τελευταίων τους αποδίδει ως πανίσχυρους, ο καθένας με τον τρόπο του. Η παντοδυναμία αυτή μοιάζει αδύνατο να πληγεί, όλα ισοπεδώνονται στο πέρασμά τους. Η τριάδα αυτή, όμως, δεν είναι και τόσο άρρηκτα συνδεδεμένη. Κατά βάση έχει συσταθεί, επειδή ο πιο «αδύναμος» φαινομενικά εκ των τριών την μεθόδευσε μέσα από ένα μακρόπνοο σχέδιο, επειδή ο ίδιος το επεδίωξε για τους δικούς του πολύ προσωπικούς λόγους».

«Πρόκειται για μία ευκαιρία για προβληματισμό, για έννοιες που είναι στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία κρισιμότερες από ποτέ και που μας απασχολούν βαθύτατα ως λαό. Υπάρχει νομιμότητα, υπάρχει αξιοκρατία; Έχουμε τη θέληση ως μέλη του κοινωνικού συνόλου να αλλάξουμε, να μετατοπιστούμε από το εγώ στο εμείς; Υπάρχει διέξοδος από αυτό το καλά σκηνοθετημένο «σενάριο» στο οποίο έχουν προμελετηθεί, προδιαγραφεί και προκαθοριστεί όλα; Η συγγραφέας μας δίνει μια ενδιαφέρουσα ιστορία με πραγματικά δυνατούς χαρακτήρες, πολύ προσεκτικά δομημένους. Προσωπικά, «αγάπησα» περισσότερο τους κακούς, θέλετε λόγω επαγγελματικής διαστροφής θέλετε γιατί καθώς προχωρούσαν οι σελίδες σκεφτόμουν: λες έτσι να είναι και στην πραγματικότητα οι ισχυροί άνδρες αυτού του τόπου; Αυτά να συζητιώνται πίσω από τις κλειστές πόρτες; Έτσι να συζητούν για τις τύχες μας; Σε πόστα τόσο βαρύνουσας σημασίας για την πορεία του τόπου, να υπάρχει τόση παθολογία σε επίπεδο χαρακτήρα; Η αντίθεση ανάμεσα στη σκιά του παρασκηνίου και στο φως της αλήθειας ήταν αυτή που μου έμεινε περισσότερο.

Γενικά, η Έλενα χρησιμοποιεί ισχυρές αντιθέσεις, ακόμη και στα περιεχόμενα, κάνει έξυπνα παιχνίδια εννοιών, φαίνεται να τους έχει ιδιαίτερη αδυναμία, και μέσα από αυτά καταφέρνει να κερδίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη» υπογράμμισε η Βαλεντίνη Μπόχτσου ενώ στην συνέχεια αναφέρθηκε αναλυτικά στα πρόσωπα και τους χαρακτήρες του βιβλίου.

Από την πλευρά του ο Χρήστος Βασματζίδης επεχείρησε, στην παρουσίασή του, την ένταξη του βιβλίου σε φιλοσοφικό πλαίσιο τονίζοντας τα εξής: «Αν προσπαθούσα να εντάξω το βιβλίο σε κάποιο πλαίσιο αποδίδοντας γενικούς όρους, θα σκεφτόμουν την ηθική, την πολιτική και το δίκαιο. Αξίες πνευματικές των οποίων φορείς είναι οι ήρωες του βιβλίου. Και μάλιστα το πλαίσιο είναι η διαμάχη αυτών των αξιών, με το εννοιολογικό περιεχόμενο που κουβαλά η κάθε μία μέσα από τη φιλοσοφική συζήτηση αιώνων». Αναφερόμενος στους χαρακτήρες του βιβλίου υπογράμμισε ότι: «στο βιβλίο δρουν δύο ομάδες που εκπροσωπούν και συγκεκριμένες τάσεις οι οποίες έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους. Από τη μία η ομάδα συμφερόντων ενός μεγαλοεπιχειρηματία (του Παυλόπουλου), ο οποίος για την επιδίωξη των στόχων του έχει συστήσει μία υποομάδα (με επικεφαλής τον Παναγιωτόπουλο). Οι στόχοι αυτοί της ομάδας είναι μόνο τα συμφέροντα του επιχειρηματία. Εξουσία και χρήμα. Πλήθος εταιριών με τις οποίες ελέγχει την πολιτική ζωή του τόπου, μέσω της υποομάδας του, στην οποία ανήκει και ο φέρελπις και λίγο διαφορετικός από τους συνηθισμένους πολιτικούς, ο Υπουργός Οικονομικών Χατζησταμάτης. Αποτυπώνεται σ’ αυτήν την ομάδα το είδος εκείνο που εκπροσωπεί το λεγόμενο «δίκαιο του ισχυρού», όπως η θεωρία αυτή αναπτύχθηκε από τους πλατωνικούς Καλλικλή και Θρασύμαχο, πρώιμους νιτσεϊκούς. Ένα «δίκαιο» που προασπίζει τα συμφέροντά των λίγων ή του ενός, αδιαφορώντας πλήρως για το γενικό καλό.

Αυτό όμως το «δίκαιο του ισχυρού» πραγματώνεται στο παρασκήνιο, εκεί όπου τα φώτα είναι χαμηλά, και οι τύχες των πάντων κινούνται ανάλογα από τις διαθέσεις του κλειστής ομάδας, πίνοντας malt και καπνίζοντας πούρα. Εκεί που οι νόμοι και το πολιτικό σύστημα της χώρας καθορίζεται απ’ αυτή την ομάδα με υποχθόνιους τρόπους που φτάνουν ακόμη και στη δολοφονία. Ένα εφιαλτικό και οργουελικό τοπίο δράσης αυτής της ομάδας στο κεφ. 7 που τιτλοφορείται «Μαθήματα αποσταθεροποίησης» και συνεχίζεται στο κεφ. 10 που τιτλοφορείται «Οι εξηγήσεις και η παρεξήγηση». Να επισημάνω ότι αυτή η ομάδα δεν μετουσιώνει απλά το δίκαιο του ισχυρού, αλλά το μετουσιώνει μ’ έναν υπερ – κυνικό τρόπο».

«Προσωπικά ένιωσα ότι είναι τα πιο δυνατά κεφάλαια του βιβλίου, διότι περιγράφεται ένα σύστημα πολιτικής διαχείρισης, ανατριχιαστικά κλειστό που όλοι είναι έρμαια των αποφάσεων μίας μόνο μικρής ομάδας, και συνεπώς χάνεται η μεγάλη αξιακή προϋπόθεση της ύπαρξης του ανθρώπου, που είναι ταυτόχρονα και το νόημά του και το νόημα της ίδιας της ιστορίας. Η ελευθερία.Γι’ αυτήν την ελευθερία όμως μάχεται η δεύτερη ομάδα του βιβλίου ο αρχισυντάκτης Γρηγορίου, η δημοσιογράφος Νάνσυ και ο ερευνητής Μπάμπης. Συνεπώς αποτελεί τον άλλο πόλο δράσης. Η ομάδα αυτή υπηρετεί υψηλόφρονες αξίες όπως η αρετή, το δίκαιο που ισχύει για όλους και προς όλους και γενικά αντιστοιχεί στην δεοντική κατηγορία που αναφέραμε πιο πάνω. Και τούτο γιατί αντιστέκεται, γνωρίζοντας ότι η αντίσταση αυτή είναι δυνατόν να καμφθεί μόνο με την φυσική τους εξόντωση. Και όμως προχωρούν χωρίς κανένα φόβο, δίνοντας νόημα στην ίδια τους την ύπαρξη, δίνοντας παράδειγμα ήθους» είπε ο Χρήστος Βασματζίδης και σημείωσε τα εξής: «Όταν διάβασα το κεφάλαιο που η συγγραφέας αφηγείται και δίνει τα χαρακτηριστικά του αρχισυντάκτη Γρηγορίου, αμέσως σκέφτηκα ότι έτσι είναι η προσωποποίηση της ηθικής ακεραιότητας. Ο άνθρωπος που έχει ως κανόνα ζωής την συνείδησή του την καθαρή συνείδησή του, την άσπιλη σ’ ένα κόσμο βρωμιάς και δολοπλοκίας. Ένα τέτοιο ηθικό ανάστημα μόνο μπορεί ν’ αναμετρηθεί με την ομάδα συμφερόντων. Κανείς άλλος».

«Το βιβλίο είναι γεμάτο νοήματα. Στη δική μου ανάγνωση, κυριάρχησε το διαρκές πρόβλημα της σύζευξης πολιτικής και ηθικής. Μία προβληματικότητα η οποία έχει οδηγήσει τη συναφή επιχειρηματολογία στην αποσύνδεση της πολιτικής από ηθικά κριτήρια και επικλήσεις. Πράγμα όχι εντελώς άστοχο δεδομένου ότι η διεκδίκηση και η άσκηση της πολιτικής εξουσίας δεν είναι πάντοτε απόλυτα συμβατή με ηθικά διλήμματα και αναστολές. Έτσι λοιπόν υπάρχουν έντονες αντιρρήσεις στο δόγμα που επικράτησε επηρεασμένο από το ρεύμα της καντιανής ηθικής «η πολιτική είναι εφαρμοσμένη ηθική» είπε και καταλήγοντας σημείωσε τα εξής: «Στο βιβλίο είδαμε με ιδιαίτερα ρεαλιστικό τρόπο την κρίση της πολιτικής και μάλιστα την κρίση νομιμοποίησης που τη διατρέχει, όπως αυτή εκφράζεται από την ομάδα συμφερόντων του Παυλόπουλου- Παναγιωτόπουλου. Η φράση «γιατί είναι κτήμα μας» ακόμη ηχεί στ’ αφτιά μου σαν αντίλαλος ιστορικών εποχών που στιγμάτισαν την ανθρωπότητα.

Μπροστά σ’ αυτή τη φράση τι θα αντιτάξω; Πως θ’ αντιμετωπίσω φιλοσοφικά αρχικά και με την δράση μου ως πολιτικό και έλλογο ον στη συνέχεια αυτή την κατηγορία «δικαίου» που μπορεί να με οδηγήσει σ’ ένα «ναυάγιο»; Σ’ αυτή τη φράση θα αντέτασσα το υψηλό φρόνημα όπως εκφράζεται από τη συνείδηση του Γρηγορίου. Ένας ογκόλιθος ηθικής. Ένας δεοντολογικός τύπος, «οδοστρωτήρας» , όπως αναφέρει η συγγραφέας στο βιβλίο της. Μόνο αυτοί οι άνθρωποι που ζουν στα άκρα της ακεραιότητας, που δεν κόβουν κομμάτι ηθικής υπόστασης για κανέναν, που υπακούουν στο νόμο της συνείδησής τους μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις ομάδες. Και μόνο αυτοί μπορούν ν’ ανοίξουν τον δρόμο για ν’ ανασάνουμε εμείς οι υπόλοιποι ελεύθεροι. Ευχαριστούμε την Έλενα Χουσνή για την αναγνωστική απόλαυση που μας πρόσφερε».

Η συγγραφέας ευχαρίστησε τους δύο ομιλητές καθώς και τον Γιάννη Βαταμίδη για την διοργάνωση της εκδήλωσης και σημείωσε ότι από τη στιγμή που ένα βιβλίο εκδίδεται, αυτονομείται και παύει να είναι κτήμα του συγγραφέα. «Είναι ιδιαίτερα συγκινητικό για μένα να ακούω την διαδρομή που έκανε στο μυαλό και την ψυχή των αναγνωστών, γιατί για τον κάθε αναγνώστη το ταξίδι είναι μοναδικό και πολλές φορές διαφορετικό». Αναφέρθηκε στις συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκε το βιβλίο, στην λεγόμενη «λογοτεχνία της κρίσης» όπως αυτή έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια αλλά και στο αστυνομικό μυθιστόρημα γενικότερα. Ακολούθησε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με τους παρευρισκόμενους συνολικά για την φιλαναγνωσία, για τη λογοτεχνία αλλά και για το πόσο δύσκολο και επαχθές είναι να περιγράφει κανείς μια κατάσταση σύγχρονη.

Σχετικές δημοσιεύσεις μας: 01 02 03 04 05 06