ΜΙΑ ΝΕΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΩΝ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ ΚΑΙ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ

Το Κέντρο Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας, σε συνεργασία με τον εκδ. οίκος Δ. Κυριακίδη εξέδωσε πρόσφατα στη σειρά των επιστημονικών μελετημάτων του την μελέτη των καθηγητών Μ. Γ. Βαρβούνη και Παν. Τζουμέρκα με τίτλο Τα Ορθόδοξα Πρεσβυγενή Πατριαρχεία και ο Μητροπολίτης Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίος Παπαμιχαήλ (Θεσσαλονίκη 2019, σελ. 521).

Όπως είναι γνωστό, το «Κέντρο Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών» της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου, Ικαρίας και Κορσεών ιδρύθηκε με σκοπό την φροντίδα, διάσωση, καταγραφή, μελέτη και έκδοση των αρχειακών τεκμηρίων και των κειμηλίων Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας, με την μεγάλη και μακραίωνη ιστορική και πολιτισμική παράδοση. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα τέταρτη κατά σειρά έκδοσή του, αναφέρεται στις σχέσεις του αοιδίμου Μητροπολίτου Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίου με τα πρεσβυγενή ορθόδοξα πατριαρχεία, επί τη βάσει αρχειακών τεκμηρίων που σώζονται στο αρχείο του, το οποίο διαφυλλάσσεται στο εν λόγω ερευνητικό ίδρυμα.

Ο Σάμου Ειρηναίος υπήρξε σημαντική εκκλησιαστική προσωπικότητα της εποχής του, με γνώσεις, κύρος και προσφορά μοναδική στην Εκκλησία και το Γένος. Τα κείμενά του για τα Πατριαρχεία Ιεροσολύμων και Αντιοχείας, φανερώνουν έναν οξυδερκή νου, με πλήρη επίγνωση των ιδιαιτέρων συνθηκών κάθε Εκκλησίας, της ιστορίας και των προβλημάτων της. Και είναι απολύτως χαρακτηριστικό το ότι τα Πατριαρχεία Ιεροσολύμων και Αντιοχείας, αναγνωρίζοντας τη θετική συμβολή του στην αντιμετώπιση των ζητημάτων που τα απασχολούσαν, τον περικόσμησαν με τις ανώτατες τιμητικές διακρίσεις τους.

Η μετά χείρας έκδοση προσφέρει υλικό για τον εκκλησιαστικό ιστορικό, παραλλήλως δε αναδεικνύει τον αρχειακό πλούτο που το «Κέντρο Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών» διασώζει και μελετά και προβάλλει τη φυσιογνωμία ενός πεπνυμένου ιεράρχη της Σάμου, που κατέλειπε μνήμη αγαθή τόσο στο ποίμνιό του, όσο και στη συνείδηση και το πλήρωμα της Εκκλησίας ευρύτερα. Παραλλήλως δε προσφέρει υπομνηματισμένο και σχολιασμένο υλικό στον μελλοντικό ερευνητή της σύγχρονης εκκλησιαστικής ιστορίας του 20ού αιώνα.