Σάμος: Οι Μτσούν'δις!!!

Τους "μασκαράδες" - "καρναβαλιστές" της Αποκριάς, στα Κουμέικα παλιά, τους λέγανε "μτσούν'δις".

Ντυνόντουσαν με ότι "αλλιώτικο" έβρισκαν πρόχειρο, έβαφαν κόκκινα τα χείλη και τα μάγουλα, έβαζαν και λίγο μαύρο στα μάτια και ξεχύνονταν στους δρόμους του χωριού, τις νύχτες του Τριωδίου.

"Απ' τ' Αη Ντωνιού κι πέρα, δώσι του φστανιού σ' αέρα" έλεγε η προγιαγιά μου η Μαριώ.

Χτυπούσαν πόρτες σε σπίτια συγγενικά, σπίτια φίλων, βάζοντας τους νοικοκύρηδες στη διαδικασία αναγνώρισης προσώπων, "ποιος είναι ποιος", κάτω από το χλωμό φως της λάμπας πετρελαίου.

Χόρευαν, τραγουδούσαν, έκαναν σαματά μεγάλο!!! Τα μικρά παιδιά έβαζαν τα κλάματα και κρύβονταν φοβισμένα πίσω από τις ποδιές των μανάδων τους.

"Μτσούν'δις είνι μτσούν'δις!!! Κι τ' χρόν' νά 'στι καλά, πιδιά!!"

Σύκα ξερά, σταφίδες, μύγδαλα, καρύδια, γλυκίσματα, σούμα και κρασί ήταν το κέρασμα για το καλό.
Η μουτσούνα (μτσούνα, στην τοπική διάλεκτο), από τη μεσαιωνική ελληνική "μούτσουνον" (πρόσωπο) που με τη σειρά της προέρχεται από τη βενετική musona(γκριμάτσα), σημαίνει μάσκα σύμφωνα με το Βικιλεξικό.

Μεταφορικά σημαίνει "το πρόσωπο ατόμου που έχει κάνει κάποια γκριμάτσα", ενώ σύμφωνα με τον Τριανταφυλλίδη, μεταφράζεται ως «που κάνει γκριμάτσες για να δείξει δυσαρέσκεια».

Χρησιμοποιείται και ως β' συνθετικό σε επίθετα, π.χ. «κακομούτσουνος».

Κατά περίπτωση χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη μουσούδα ζώων.

Ο(υ) μτσούν'ς, στην περίπτωσή μας βέβαια, είναι ο μεταμφιεσμένος, ο μασκαράς!!

Οι μασκαράδες της φωτογραφίας μας είναι (από αριστερά) : Ισμήνη Φωτίου, Ντίνος Φωτίου, Σταυρούλα Παπαθεοφάνους (Καλμούκου), Παναγιώτα Πανούσου(Καλμούκου) και στη μέση η Θοδώρα Σάρακα!!!

Η φωτογραφία προέρχεται από τη συλλογή της Παναγιώτας Πανούσου. http://koumeika.blogspot.gr/