9 νησιά έστρωσαν το τραπέζι του Αιγαίου

Γράφει η δημοσιογράφος Μαργαρίτα Ικαρίου

ΠΑΤΜΟΣ, 8Ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΓΕΥΣΗΣ 

ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 20-21 Ιουνίου 2015

Το «χταποδοπίλαφο» και η «πατηνιώτικη τυρόπιτα», η φολεγανδριώτικη «πατσάτα», η φουρνιώτικη αστακομακαρονάδα και τα μπουρέκια με κολοκύθα, η σαμιώτικη κατσικίσια «γεμιστή πλάτη» με χίλια μυρωδικά και γλυκό κρασί, οι τηνιακές «λούζες» και τα σύγλινα, η λεριανή «πατσαβουρόπιτα», οι καλυμνιοί «χταποδοκεφτέδες» και η εκπληκτική σαλάτα «μερμιζέλι», οι «φαφαδοκεφτέδες» από τους Λειψούς κι η «μπιζελόφαβα» από το Αγαθονήσι, καμάρωναν περήφανα στο παραδοσιακό τραπέζι του Αιγαίου που στρώθηκε το βράδυ της Κυριακής 21 Ιουνίου 2015, στο λιμάνι της γραφικής και πεντακάθαρης Πάτμου, στα πλαίσια του «8ου Φεστιβάλ Γεύσης και Παράδοσης».

Αλλά και στα γλυκά, η πείρα και η οικολογική σοφία των νησιωτισσών καλονοικοκυρών, άφησε το δικό της αποτύπωμα: Τα ονομαστά πατμιακά «πουγγάκια» συναγωνίζονταν με τους σαμιακούς «κατάδες», τα «μελιτίνια» με τα τηνιακά «λυχναράκια», οι λεριανοί «λαγγίτες» συνοδεύονταν γλυκά από την τοπική «σουμάδα», οι καλυμνιές «κριθαροκουλούρες» μα και οι εφτάζυμες «κουλούρες» των Λειψών, τα δωδεκανησιακά «μελεκούνια» κι η φολεγανδριώτικη «καλασούνα», αλλά και τα πιο απίστευτα γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες από τους Φούρνους Κορσεών: ελιά(!), παντζάρι, κρεμμύδι, ντοματάκι, καρότο ως και… πιπεριά!

Εννιά νησιά, εννιά γειτονιές του Αιγαίου «έσμιξαν» στην Πάτμο. Τήνος – Φολέγανδρος - Σάμος - Φούρνοι – Πάτμος - Λέρος - Κάλυμνος - Λειψοί- Αγαθονήσι. Κατέθεσαν τις συνταγές τους, της γιαγιάς και της προ-γιαγιάς την αγωνία και τους κόπους να δημιουργήσουν γεύσεις ξεχωριστές για το τραπέζι της οικογένειας, με μόνα υλικά ό,τι παρήγαγε το ξερικό νησιωτικό χώμα. Να αξιοποιήσουν κάθε πόρο, να «κλέψουν» μια καλή ιδέα από τα μικρασιατικά παράλια μα να την ενσωματώσουν στο εκάστοτε τοπικό γαστρονομικό προφίλ. Να «δέσουν» τα υλικά σε μια πανδαισία γεύσεων ξεχωριστών, τόσο απλών σα το νερό από το πηγάδι μα και τόσο απρόβλεπτα διαφορετικών, σαν τις εναλλαγές του καιρού στα θαλασσινά τοπία του Αιγαίου. Με μια αύρα νησιώτικης κουλτούρας να ξεσηκώνει και να παρασύρει τους γευσιγνώστες του «Φεστιβάλ Γεύσης και Παράδοσης», που δυσκολεύτηκαν πραγματικά να μοιράσουν τα βραβεία.

Στο υπέροχο αυτό ταξίδεμα στου Αιγαίου τα «καλούδια», συμμετείχαν ως δοκιμαστές διακεκριμένοι γευσιγνώστες: Η χαρισματική Ντίνα Νικολάου ως «επίτιμη» γευσιγνώστρια, ο Δημήτρης Παμπόρης και ο Γεώργιος Γρύλλης τιμημένοι με χρυσό σκούφο, η chef με τεράστια εμπειρία στη μεσογειακή κουζίνα Γεωργία Κοφινά και η Νικολέτα Φωσκόλου, συγγραφείς γαστρονομικών βιβλίων καθώς και ο σεφ Μπενέτος Ματθαίου. Συμμετείχαν ακόμη, η Ντίνα Νικολάου παρουσιάστρια της εκπομπής του ΣΚΑΪ «Ένα τραπέζι η Ελλάδα» και ο γνωστός διατροφολόγος Γιώργος Γρηγοριάδης. Παρουσιαστές του φεστιβάλ ήταν ο Γιώργος Αμυράς και ο Αριστείδης Μιαούλης.

ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ:

Στα ΚΡΕΑΤΙΚΑ το πρώτο βραβείο πήρε δικαιωματικά το «γεμιστό κατσικάκι», μαγειρεμένο από το Σύλλογο Αγαθονησίου, δεύτερο αλλά όχι… καταϊδρωμένο το «κουνελάκι στιφάδο με φέτα» από την Ομάδα Αγάπης του Δήμου Λέρου και τρίτος ο εκπληκτικός πατηνιώτικος «μουσακάς». Στα ΘΑΛΑΣΣΙΝΑ, το χταπόδι στιφάδο και το γεμιστό καλαμάρι της Πάτμου έκλεψαν τις εντυπώσεις ενώ στην τρίτη θέση, το «ψάρι σαβόρι» του συλλόγου γυναικών Τήνου άφησε το άρωμα του δεντρολίβανου! Στην κατηγορία ΛΑΔΕΡΩΝ και στις ΠΙΤΤΕΣ, ξεχώρισε η μυζήθρα της Καλύμνου, οι τυρόπιττες της Πάτμου και η τηνιακή «σκορδαλιά με κάπαρη». Στα ΓΛΥΚΑ, ξεχώρισαν οι «κατάδες» της Σάμου από τον Πολιτιστικό σύλλογο Πυθαγορείου «Ο Λυκούργος», με δεύτερα τα «αμυγδαλωτά με ανθόνερο» της Πάτμου και τρίτα τα Φουρνιώτικα «μπουρέκια». Μια σημαντική διάκριση, ήταν η βράβευση των κατοίκων της μικρής νησίδας Λέβιθα, καθώς το φεστιβάλ ήταν αφιερωμένο στον κόπο και το μόχθο του νησιώτη καλλιεργητή. Βραβείο «κοινού» πάντως, θα μπορούσε να έχει δοθεί στα σαμιώτικα κρασιά της Ένωσης Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου, στο περίπτερο των οποίων είχε δημιουργηθεί το αδιαχώρητο.

Το «8ο Φεστιβάλ Γεύσης και Παράδοσης» που διοργανώθηκε από την εφημερίδα ΠΑΤΜΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ και τη Μ.Κ.Ε. «Αποκάλυψη», με τη στήριξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Δήμου Πάτμου, τελούσε υπό την αιγίδα της Ιεράς Μονής Πάτμου. Αξίζει βεβαίως να σημειωθεί πως συντέλεσε στην επιτυχή διοργάνωση και η ικανοποιητική ακτοπλοϊκή σύνδεση των νησιών μας μεταξύ τους, με τα catamaran της «Δωδεκάνησος Ναυτιλιακή» και τα συμβατικά πλοία της «Ηellenic Seaways».

Το Φεστιβάλ, στο οποίο συμμετείχαν υπέροχα χορευτικά συγκροτήματα από τα νησιά και παραδοσιακή ορχήστρα με μουσικούς από το Αγαθονήσι, τη Πάτμο και τους Φούρνους, κατέληξε σε γλέντι μέχρι πρωίας. Αγαπήθηκε από το κοινό, κυρίως γιατί έδωσε λόγο και προβάδισμα στη μεγάλη λαϊκή σοφία, της εμπειρίας και της παράδοσης. Στις γαστρονομικές καταγραφές των νησιωτών και στο διαρκή αγώνα τους για επιβίωση. Στις αγωνίες μα και τις ελπίδες των μικροκοινωνιών, τις αλλαγές που συντελέστηκαν με τα χρόνια, την ένδεια και την αυτάρκεια. Τον πλούτο μιας πολιτιστικής κληρονομιάς που περνά γεύση τη γεύση, μυστικό το μυστικό, από γενιά σε γενιά. Που εξελίσσεται διαρκώς διατηρώντας παράλληλα ζωντανά τα ήθη και έθιμα των νησιών. Δημιουργεί κάτι νέο, με σεβασμό στο παλιό. Στρώνει «το τραπέζι του Αιγαίου» και υποδέχεται με απλοχεριά, κάθε φίλο, κάθε επισκέπτη. Μοιράζεται το λιγοστό φαγητό και την περίσσεια αγάπη. Το τραγούδι και το χορό, την πίκρα της εγκατάλειψης, τη χαρά του συναπαντήματος. Κι αγναντεύει το πέλαγος πολιτισμού του Αιγαίου, με μόνο γνώμονα την ειρηνική συνύπαρξη…

Γιατί, ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ!

Φωτογραφίες: Αντώνης Ιατρού